Helft van de Nederlanders is vrijwilliger: 'Dat verzacht ons klimaat'

Uit onderzoek blijkt dat vrijwilligerswerk belangrijk voor de maatschappelijke samenhang is. In deze tijden van dreiging kunnen we die solidariteit goed gebruiken.

Hardheid

Luisteraar Janny van Eldik is vrijwilliger bij de Zonnebloem. "Het is elke keer een feestje. Niet alleen voor de mensen, maar ook voor ons vrijwilligers." Hoofdsocioloog Traag legt uit dat de mate van hardheid van een land af te meten is aan de hoeveelheid vrijwilligerswerk die er gedaan wordt. "Je hoort vaak dat we niet naar elkaar omkijken, maar dit beeld blijkt sinds 2012 nog hetzelfde te zijn."

De meeste vrijwilligers zijn actief bij een sportclub, maar ook de hobbyvereniging, school- en buurtwerk is populair, legt Traag uit. Luisteraar Fred Bruggeman is vrijwilliger bij een vakbond en heeft het idee dat de vergrijzing bij vrijwilligers toeslaat. "Ik zie te veel grijze koppen inclusief de mijne."

'Grijze koppen'

Traag zegt dat ook bij de groep jongeren (15 tot 25 jaar) één op de twee mensen vrijwilligerswerk doet. Al wordt dit met name incidenteel en bij sport- en hobbyclubs uitgevoerd. De groep 75-plussers die vrijwilligerswerk doen is juist afgenomen, legt Traag uit. "Wel voeren zij meer structureel vrijwilligerswerk uit. Ik denk dat meneer Bruggeman minder jongeren vrijwilligerswerk ziet doen, omdat zij zich in totaal andere bubbels begeven."

Volgens Erik van Muiswinkel, cabaretier, acteur en Spraakmaker, is het logisch dat jongeren geen structureel vrijwilligerswerk kunnen doen. "Zij moeten werken, we hebben al een tekort aan werkende mensen in ons land."

Verschillende binding

Uit de CBS cijfers blijkt dat er in niet-stedelijke meer vrijwilligerswerk wordt uitgevoerd. Onno van de Weteringh, van de Vereniging van Voedselbanken, merkt dit niet zo zeer in de praktijk. Wel ziet hij dat de sociale binding tussen de stad en niet-stedelijke gebieden verschilt. Al heeft de voedselbank een boel aanloop van vrijwilligers. "We zijn toegankelijk en altijd dichtbij."

Ook Willemijn Voorham, oprichter van Buddy to Buddy, merkt dat veel mensen willen helpen. De stichting koppelt nieuwkomers die hun land van herkomst moesten verlaten aan stads- of dorpsgenoten op basis van gelijkwaardigheid en gedeelde interesses. "Aan de ene kant zie je dat ons klimaat verhard, maar dat komt ook door beeldvorming die versterkt wordt in politiek en media. Wanneer mensen gekoppeld worden, zie je dat verhalen de overhand nemen en het klimaat verzacht." Voorham zegt dat het opvalt dat steeds meer gemeentes Buddy to Buddy benadert met de vraag om ook in hun gemeente actief te worden.

Onbetaald?

Traag benadrukt dat er statistiek gezien niet per se meer vrijwilligers zijn, maar dat het beeld sinds 2012 nog hetzelfde is. "We zien dat de nasleep van corona dan toch om de hoek komt kijken, waarbij een boel vrijwilligers hun werkzaamheden niet konden uitvoeren. Er zijn er niet meer, de vrijwilliger is gewoon weer aan het werk gegaan."

"Waarom noemen we het eigenlijk werk?", vraagt Nadia Moussaïd, presentator en programmamaker, zich af. Moussaïd vindt dat mensen voor velen maten van vrijwilligerswerk ook betaald zouden moeten worden. Aangezien het toch een mate van tijd en inzet vergt. "Al is het wel heel mooi dat mensen dit in hun vrije tijd doen."

Van Muiswinkel vult erop aan: "Daar zit wel wat in. Er zijn dingen die niet bestaan zonder vrijwilligers, zoals sportverenigingen, hobbyclubs en sinterklaas-clubs. Maar voor scholen en voedselbanken zijn er werkzaamheden die de maatschappij nodig heeft en waarvoor mensen betaald zouden moeten krijgen. En waarvoor niet vanwege bezuiniging maar vrijwilligers voor ingezet dienen te worden."