Excuses aan moffenmeiden: 'Het had niet mogen gebeuren, dat weet iedereen nu'

Diederichs, zelf dochter van een Duitse militair en een Nederlandse moeder, heeft meer dan tientallen Nederlandse vrouwen geïnterviewd die het tijdens de oorlog aanlegden met een Duitse soldaat. "Ik ben heel blij voor de Noorse moffenmeisjes. Zo krijgen ze toch erkenning voor dat ze hebben doorstaan."

"De vrouwen die ik sprak waren stuk voor stuk nog steeds getraumatiseerd. Zodra ze vertelden hoe ze waren kaalgeschoren, was het alsof ze er zelf weer bij waren. Vragen beantwoorden werd onmogelijk. Ik gaf ze steeds maar een glaasje water. Tegenwoordig zou je zeggen dat ze PTSS hebben."

De verhalen zijn opgetekend in haar boek Wie geschoren wordt, moet stilzitten sprak Monika Diederichs. De vrouwen werden na de Tweede Wereldoorlog vernederd werden vanwege relaties met Duitsers. Een groep die lang met de nek werd aangekeken, weet ze uit ervaring, als kind van een Duitse militair.

Verrast

Dat de premier van Noorwegen nu excuses maakt, verrast Diederichs in positieve zin. "Dat is nog nooit eerder gebeurd", zegt ze verbijsterd. "Ik zal Rutte even bellen", voegt ze er met een wrang lachje aan toe, wetend dat zoiets in Nederland niet op de agenda staat.

Net als in Noorwegen werden in Nederland ook honderden meisjes na de oorlog vernederd. Ze werden kaalgeschoren, besmeurd en door hun woonplaats gevoerd. Het gedrag werd oogluikend toegestaan. Tot ver na de oorlog bleef het stigma aan hen kleven.

Zo interviewde ze 'Els', die niet met haar echte naam in het boek wilde. Els werd op 8 mei 1945 opgepakt en naar een leegstaand pand gebracht, waar ze onder het toeziend oog van kerkouderen werd kaalgeschoren. "Tijdens het interview zei ze dat ik de recorder af moest zetten. En toen vertelde ze wat is is gebeurd. Ze is meerde malen verkracht, geslagen en mishandeld", zegt Diederichs in het NOS-radioprogramma Met het Oog op Morgen.

Diederichs wil het alsnog opnemen voor deze groep. Ze vindt het makkelijk om achteraf hard te oordelen over liefdesrelaties met Duitse militairen.

Romantiek

"Het waren mooie jongens van rond de 20, vrolijk, romantisch. Over het algemeen waren het gewone jongens die het leger in moesten. Het vuurpeloton wachtte als ze weigerden. En voor die meisjes was het soms de enige manier om uit te kunnen: na 21.00 uur mocht niemand naar buiten, maar de Duitsers wel."

"Ja, het waren bezetters, maar zo manifesteerden ze zich niet. Pas later tijdens de bezetting gingen de Duitsers zich harder opstellen en toen met name in de grote steden. Op het platteland had men er geen idee van. Daar zagen ze dat hun ouders ook met de Duitsers omgingen en voor hen werkten."

Ze vindt het oneerlijk om de Duitse oorlogsmisdaden de vrouwen aan te rekenen. "De Holocaust rust heel zwaar op onze herinnering, maar dat wisten die meisjes helemaal niet. Toen ze het zelf ontdekten, vaak pas in de jaren 60, drukte dat ook op hen. Mijn moeder is daar ook nooit overheen gekomen."

Nooit aandacht

Verliefd volgde haar moeder een Duitse militair toen die werd teruggeroepen naar Duitsland. Diederichs werd daar in november 1944 verwekt en zou pas na de dood van haar vader in 1947 terugkeren naar Nederland.

Zelf werd ze in het verleden genegeerd of uitgescholden voor moffenkind, maar uiteindelijk kon ze het verleden een plek geven. "Andere mensen vragen me altijd of ik mijn boek ben begonnen omdat ik iets van me af moest schrijven. Helemaal niet. Ik ben historica en vond het gewoon een bijzonder verhaal waar nooit aandacht voor was geweest."