Politiegeweld neemt niet af: vorig jaar 36.000 incidenten

Volgens Holla gaat het in twee derde van de gevallen om fysiek geweld, meestal bij aanhoudingen. "Als iemand niet meewerkt omdat hij agressief is of wil vluchten, dan leggen we een armklem aan of werken we iemand naar de grond." In twintig procent van de gevallen gaat het om schade aan goederen, bijvoorbeeld als agenten ergens naar binnen moeten en een deur forceren. Daarnaast maken agenten zo’n zesduizend keer per jaar gebruik van geweldsmiddelen zoals de wapenstok, het stroomstootwapen of pepperspray.

Holla vindt de aantallen niet buitensporig. "In Nederland zijn er 45.000 agenten die bevoegd en geoefend zijn om een geweldsmiddel te gebruiken. Ongeveer 12.000 collega’s hebben dat daadwerkelijk gedaan. Als je kijkt naar het totaal aantal incidenten, zo’n 3 miljoen per jaar, dan is in minder dan 1 procent geweld gebruikt. Dat valt, gezien het totaal van het werk, best mee."

Verward gedrag

Opvallend is dat 38 procent van de geweldsincidenten plaatsvond bij meldingen rond personen met verward gedrag. Het aantal van dit soort meldingen blijft volgens Holla hoog. "Wij zijn vaak als eerste ter plaatse. En deze mensen zijn vaak onberekenbaar, agressief en nauwelijks aanspreekbaar." In zulke situaties is geweld soms onvermijdelijk, zegt hij. "Voor de veiligheid van betrokkenen of collega’s. Denk aan iemand die vanaf een dak dakpannen naar beneden gooit."

Klachten

Elk geweldsincident wordt achteraf onderzocht door een hulpofficier van justitie. Als daar aanleiding toe is, gaat het naar een onafhankelijke geweldscommissie met externe experts. Ook kunnen burgers een klacht indienen. "De behandeling van een klacht begint met een gesprek tussen de klager en de betrokken politiemedewerker, waarin uitleg wordt gegeven. In bijna alle gevallen is dat voldoende en is de klager tevreden."

Het aantal ingediende klachten steeg vorig jaar van 760 naar 900. Een duidelijke oorzaak is er niet, maar Holla wijst op het hoge aantal demonstraties en protesten in 2024. "Een groot deel van de klachten is daaraan te relateren. Mensen weten ons waarschijnlijk ook beter te vinden."

Volgens Holla is het belangrijk dat de politie kritisch blijft op het eigen geweldsgebruik. "Geweld is altijd een reactie op een gebeurtenis. We gebruiken het alleen als we op een andere manier ons doel niet kunnen bereiken. Maar we realiseren ons dat het impact heeft op burgers. Zij moeten erop kunnen vertrouwen dat wij geweld zorgvuldig en professioneel toepassen."