Binnenland
KRO-NCRV

Slachtofferverklaringen in de rechtszaal: 'Het gaat soms echt te ver'

foto: ANPfoto: ANP
  1. Nieuwschevron right
  2. Slachtofferverklaringen in de rechtszaal: 'Het gaat soms echt te ver'

"Misschien is het inderdaad geen gekke gedachte dat hij zich van het leven berooft", zei Wim Faber, de vader van de vermoorde Anne Faber, tijdens de zitting van Michael P. "Ik ga hem niet tegenhouden."

Faber maakte gebruik van zijn spreekrecht. Drie jaar geleden is bij wet vastgelegd dat slachtoffers in de rechtszaal onbeperkt spreekrecht krijgen. Ze mogen zich uiten over hun leed na de misdrijf, maar ook over welke straf ze vinden dat de verdachte moet krijgen. Is dit te veel emotie in de rechtszaal?

Rauwe emoties

AD-misdaadjournalist Yelle Tieleman vindt spreekrecht voor nabestaanden waardevol, maar ook voor zijn werk is het handig. "Slachtoffers kunnen dat podium gebruiken om rechtstreeks aan de verdachte te vertellen wat dat met hen heeft gedaan. Als verslaggever wordt het makkelijker omdat het vaak citaten en emoties zijn waar je een verhaal aan kan ophangen."

Het zijn vaak ingrijpende verhalen die te horen zijn, met details over de slachtoffers maar ook over de misdrijven. Tieleman: "Vaak hoor je details die je liever niet elke dag hoort. Daar kan ik me wel voor afsluiten. Maar als de rauwe emoties boven water komen is dat nog wel eens lastig."

Gaat te ver

Onlangs heeft het kabinet ingestemd met het wetsvoorstel van Minister Dekker om het spreekrecht uit te breiden: hij wil bijvoorbeeld dat ook de stief-familie van een slachtoffer kan spreken.

Nu gebeurt spreekrecht nog voordat een verdachte schuldig is bevonden. Dat mag volgens advocaat Jeroen Soeteman wel veranderen. "Het lastige is dat er door de familie van de slachtoffer al duidelijk wordt gemaakt dat de dader voor hen zit en dat hij levenslang zou moeten krijgen, en dat het onacceptabel is als dat niet gebeurt."

Ook vindt Soeteman dat er nu in spreekrecht misschien te veel vrijheid is. Volgens de advocaat kunnen en moeten rechters soms meer ingrijpen, maar durven ze dat niet altijd. "Er worden ook echt beledigingen en bedreigingen geuit in die slachtofferverklaringen. Dat gaat dan maar door omdat iedereen een beetje bang is om in te grijpen, en dat gaat echt te ver."

Ingrijpen

Dat beaamt rechter Jacco Jansen. In het begin mocht er in spreekrecht alleen over de gevolgen van de misdrijf gesproken worden, en niet over de straf. Nu mag dat wel. Jansen: "Op het moment dat Wim Faber de zelfmoord van Michael P. aansnijdt voel ik dat de rechter er gespannen bij moet hebben gezeten. Als je als rechter te snel ingrijpt krijg je dat slachtoffers zich beperkt voelen. Dat wil je ook niet. Het is een spanningsveld."

Daarom vindt Soeteman dat er misschien te veel emotie in de rechtszaal is gekomen. "Emotie is extreem begrijpelijk en menselijk. Maar de rechter is er juist voor om dat te voorkomen." Hij noemt het voorbeeld van een zaak waarin een vrouw geen recht had op spreekrecht maar de rechter het toch toestond. Soeteman: "De rechter zei: als de advocaat het goed vindt mag u wel wat zeggen. Dan sta je daar als advocaat: ho even, de wet staat dit niet toe dus jullie moeten ingrijpen. Het blijft een lastig, té emotie-vol iets."

Advocaat Soeteman: ‘Risico op vonnis in stripvorm’

Ster advertentie
Ster advertentie