Levensreddende medicijnen aan banden door EU-regels? ‘Patiënt heeft dit nodig’

Veel geneesmiddelen worden gemaakt door farmaceutische bedrijven, maar niet alles. Sommige medicijnen zijn simpelweg commercieel niet interessant voor hen. Daarom is er in Nederland een handjevol bereidingsapotheken, die in dat gat springen.

Levensreddende middelen

“Het gaat bepaald niet om paracetamol, maar om specialistische, levensreddende middelen”, weet zorgredacteur Sander Zurhake. “Denk aan middelen om shock te voorkomen bij ernstige verwondingen, of alternatieve middelen speciaal voor kinderen, die moeilijk een pil in kunnen nemen. En de apotheken maken bijvoorbeeld ook flucytosine, tegen dodelijke schimmelinfecties, omdat het bedrijf dat dat maakte failliet is gegaan.”

Apothekers die dit soort middelen maken, leveren die aan ziekenhuizen die ze nodig hebben. Maar dat dreigt binnenkort niet meer te kunnen. In een concepttekst van de nieuwe Europese zorgwet die in de maak is, staat niets over een wettelijke basis voor die zogenoemde doorlevering. Maar die is wel nodig.

Waarom dat er niet in staat? “Dat weten we niet”, legt Zurhake uit. “De Europese Commissie wil pas reageren als de wet af is. Misschien zijn ze bang dat de kwaliteit minder zou zijn, maar dat is niet aan de orde. We hebben hier strenge regels, zij kunnen dit prima.”

Noodzakelijk

Een van de bereidingsapotheken in Nederland is Apotheek A15, een samenwerking tussen vier academische ziekenhuizen. A15 maakt “commercieel niet verkrijgbare maar rationeel wel noodzakelijke geneesmiddelen”. Het bedrijf werkt volgens dezelfde standaarden als de farmaceutische industrie.

Noodzakelijk zijn bijvoorbeeld medicijnen in specifieke hoeveelheden, vertelt directeur Marleen Kemper van A15. “Voor te vroeg geboren baby’s bijvoorbeeld. Daarvoor maken wij een paar duizend ampullen per jaar. Dat is weinig, en de industrie vindt dat niet interessant. Daarom doen wij het.”

5000 mensen per dag

In totaal maakt Apotheek A15 per jaar ongeveer 1,8 miljoen eenheden van geneesmiddelen, allemaal dingen die de industrie niet maakt. “Dat betekent dat 5000 mensen per dag van ons een medicijn krijgen”, aldus Kemper. “Als dat niet meer beschikbaar is, is dat een groot probleem voor de zorg.”

Intussen heeft zorgminister Bruijn al in allerijl in Brussel aan de bel getrokken, in de hoop deze werkwijze toch te legaliseren. Hij zou ook al andere lidstaten hebben meegekregen. “Ik kan me niet voorstellen dat ziekenhuizen dit accepteren”, zegt Sander Zurhake, “anders wordt wel heel ingewikkeld om zorg te leveren. Maar dit is nog geen gelopen race.”