Stel in het natuurbeheer de vrijheid van organismen centraal
- Nieuws
- Stel in het natuurbeheer de vrijheid van organismen centraal
In Nederland zijn we – in de groene hoek tenminste – op allerlei manieren bezig met natuurbehoud. Rietlanden worden hersteld, grote zoogdieren worden opnieuw geïntroduceerd en de gruttopopulatie proberen we op peil te houden. Meestal in netjes afgezette natuurgebieden met een hek eromheen. Maar is dat wel de beste manier om onze biodiversiteit te beschermen? Hoogleraar milieubiologie en directeur onderzoeksbeleid bij het KNAW, Geert de Snoo, stelt samen met collega Kees Musters een alternatieve aanpak voor.
"We zien dat er veel inspanningen zijn om de biodiversiteit te herstellen, maar biodiversiteit is juist veranderlijk", legt De Snoo uit. "Het evolueert constant." De Snoo en Musters stellen daarom voor om te mikken op meer vrijheid. "In Nederland zijn we vooral goed in bedenken wat we willen hebben. Maar wat gebeurt er als je dat op afstand durft te plaatsen. Los durft te laten", vraagt de Snoo zich af.
Drie vrijheden voor alle organismen
Met die vraag in gedachten omschrijven de onderzoekers een alternatieve, uniforme basis voor natuurbescherming gebaseerd op drie vrijheden voor alle organismen: Vrije toegang tot hulpbronnen en onverstoorde omstandigheden, vrije interactie tussen organismen onderling, en vrije beweging in de ruimte.
"Wanneer er nu een eik begint te groeien in een heidegebied, kappen we hem om. Terwijl we het in een dennenbos fantastisch vinden. Waarom geven we die eik niet de vrijheid om ook in een heidegebied te groeien", illustreert De Snoo. "Bosbranden zijn een ander voorbeeld. Die blussen natuurbeheerders het liefst zo snel mogelijk, maar er zijn ook veel organismen gebaat bij zo’n brand."
Rechten voor de natuur
De Snoo ligt verder toe dat de drie vrijheden idealiter ook als morele basis dienen voor rechten van de natuur. "Op sommige plekken worden dit soort rechten inmiddels toegekend aan rivieren of bergen, maar voor organismen is die morele basis er niet ", aldus de Snoo.
De onderzoekers zijn overigens niet van mening dat alles volledig losgelaten moet worden. "Op sommige plekken blijft ingrijpen noodzakelijk. Je wilt niet dat wilde zwijnen over de snelweg denderen, of dat bosbranden echt een gevaar gaan vormen. Het gaat er vooral om dat we op een andere, hoopvolle manier nadenken over natuurbescherming. Door telkens de afweging te maken wáár die drie vrijheden mogelijk zijn."
Vroege Vogels: iedere zondagochtend van 07.00 tot 10.00 uur.
Vroege Vogels is hét programma over natuur en milieu. Op zondagochtend te beluisteren op NPO Radio 1 en vrijdagavond te zien op NPO 2. Like Vroege Vogels op Facebook of volg het programma op Twitter of Instagram.
