Pleidooi voor brede investeringen in samenleving: 'Veiligheid is meer dan defensie'

Volgens Kramer is het debat over veiligheid te eenzijdig geworden. De nadruk ligt op militaire bescherming en geopolitieke dreigingen, terwijl er volgens haar ook sprake is van kwetsbaarheid binnen de samenleving zelf. "Goede zorg, sterk onderwijs, voedselzekerheid, energievoorziening, schoon water. Dat is óók veiligheid. We kunnen het ons niet permitteren om investeringen daarin uit te stellen."

De recente hoge energieprijzen zijn volgens Kramer een voorbeeld van de gevolgen van afhankelijkheid van buitenlandse bronnen. "Als wij als Europa nu investeren in duurzame energie, betekent dat over een aantal jaar goedkopere, toegankelijkere energie en minder afhankelijkheid. Over dat soort combinaties moeten we goed nadenken."

Waar is het langetermijnbeleid?

Hoewel de eerste verkiezingsprogramma’s breder zijn dan alleen defensie, mist Kramer in het politieke debat het grotere plaatje. "Er wordt heel vaak gekeken naar het het publieke budget, oftewel: wat de overheid kan uitgeven. Maar investeringen kunnen ook op andere manieren. Hoe kun je het hele financiële systeem inzetten om een sterkere samenleving te bouwen?"

Daarvoor is volgens Kramer een sterk langetermijnbeleid nodig, iets wat volgens haar in Nederland ontbreekt. "De afgelopen jaren heeft de politiek zich erg door de waan van de dag laten leiden. In Europa zie je dat er stabielere doelen zijn. In Nederland hebben we op dat gebied niet goed gepresteerd. Vandaar onze oproep. Dit is een kans om het wél op te zetten."

Publiek en privaat kapitaal mobiliseren

Het Sustainable Finance Lab komt met drie kernaanbevelingen. Allereerst moet de overheid een helder langetermijnkompas bieden. "Daarmee kun je keuzes maken over wat we als Nederland willen zijn. Dat betekent ook regels stellen aan privaat kapitaal dat bijvoorbeeld in de zorg of kinderopvang terechtkomt."

Ten tweede moeten publieke investeringen strategisch worden ingezet om ook privaat kapitaal aan te trekken. Kramer noemt als voorbeeld de pensioenfondsen: "Bijna 70 procent van het Nederlandse pensioengeld wordt buiten Europa belegd. Dat geld zou je beter kunnen inzetten om de Nederlandse maatschappij te versterken."

Ten derde pleit Kramer voor nieuwe bestuursmodellen, zoals rentmeesterschap. "Hierbij wordt de maatschappelijke missie van een bedrijf vastgelegd. Daarbij splits je de missie en de financiering. Het betekent niet dat je geen winst mag maken, maar het is wel een verankering van de maatschappelijke missie waar een bedrijf voor staat."

Tijd voor keuzes

Volgens Kramer zijn er in de verkiezingsprogramma’s signalen van verandering zichtbaar. "Ik zie terugkomen, ook bij de VVD, dat de overheid moet ingrijpen. De keuzes die we als land moeten maken, lijken bij de programma’s terug te komen."

Toch ontbreekt volgens de directeur de structurele visie op hoe private middelen kunnen bijdragen. "De private sector lijkt als een gegeven te worden gezien, terwijl daar tien keer zoveel geld in omgaat als in het publieke budget. Als we dat kunnen mobiliseren, hebben we veel meer capaciteit om een mooi en sterk Nederland te bouwen."