'Ter Apel is geen crisis'

Volgens Thea Hilhorst, die voor haar werk veel onderzoek doet in vluchtelingenkampen over de hele wereld, is de nijpende situatie rondom de opvang van vluchtelingen in Nederland eenvoudig op te lossen; gewoon bedden erbij.

Een echte crisis is van grotere orde, zoals in bijvoorbeeld Jemen. "Daar hebben acht op de tien mensen niet genoeg te eten en ontbreekt het aan medische zorg. Maar er komen nauwelijks vluchtelingen vandaan, omdat de mensen bijna opgesloten zitten in dat land." Aan de ene kant wordt Jemen omsloten door de zee en aan de andere kant van het land houdt Saoedi-Arabië de grens dicht.

Opvang in de regio

Een van de onderzoeksgebieden van Hilhorst is de zogenaamde opvang in de regio. De meeste van de vluchtelingen worden al opgevangen in buurlanden, zo'n 95 procent. Maar beleidsmakers en vluchtelingenorganisaties willen dat beter organiseren. Vluchtelingen verblijven gemiddeld 17 jaar in een vluchtelingenkamp. "Je zou ze iets moeten aanbieden, werk en een stukje land. Daar moet voor de lokale bevolking wel iets tegenover staan. Bijvoorbeeld de bouw van een ziekenhuis." Dat ' voor-wat-hoort-wat-principe' verloopt nog steeds niet goed, aldus Hilhorst.

Over het algemeen willen mensen helemaal niet weg van hun woongebied. Er moet veel gebeuren willen mensen echt huis en haard verlaten. Als de situatie uitzichtloos voor de kinderen wordt, dan pas vertrekken mensen. Maar, zo blijkt uit het onderzoek van Hilhorst, als men in een crisissituatie belandt zoals in een opvangkamp, willen mensen hun dagelijkse routine behouden. Vluchtelingen willen zelf koken en het onderwijs van hun kinderen hervatten. Vroeger namen hulporganisaties al het werk uit handen. Tegenwoordig is men meer zelfredzaam.

Menselijkheid

Valt de structuur van naastenliefde zoals hulp aan vluchtelingen niet weg na bijvoorbeeld de ontkerkelijking? Nee, aldus Hilhorst, de internationale hulp is juist verbeterd in de afgelopen jaren. "Je ziet goede dingen gebeuren. Vergelijk het met de vorige eeuw waar er nog natuurrampen plaats vonden met een miljoen slachtoffers. Dat is nu echt niet meer." Vanaf ongeveer 1860 hebben we "een soort gedeelde menselijkheid ontwikkeld waardoor wij ons niet alleen Nederlander voelen, maar ons in zekere zin committeren aan de mensen heel ver weg, dat die niet vanwege een ramp overlijden."