Weinig aanwas voor de lokale politiek: 'Helft van partijen worstelt met kieslijst vol krijgen'

Het instappen in de politiek is onaantrekkelijk in de ogen van veel mensen. "Veel mensen die niet met politiek bezig zijn, vinden politiek sowieso niet aantrekkelijk", vertelt Van Ostaaijen. "Maar je ziet ook aan de andere kant dat mensen die wél instappen, snel weer uitstappen vanwege de privé-werkbalans. Ze vinden de werkdruk dan te hoog", verklaart de onderzoeker.

Niet alleen in kleine gemeenten

In de grote gemeenten ligt de vergoeding hoger dan in de kleine gemeenten. Speelt dit probleem dan ook vooral in de kleine gemeenten? "Dat ligt eraan. In sommige kleine gemeenten gaat het juist heel goed, omdat daar een wat groter netwerk is rondom de politiek. De verschillen in werkdruk zijn niet zo groot als de verschillen in de vergoeding", vertelt Van Ostaaijen. "Maar de vergoeding is niet het probleem, dat zit vooral in andere zaken."

Het werk zelf

Wat doet een gemeenteraadslid de hele dag? "Gemiddeld werk je twee dagen in de week. Dan vergader je vooral, en het voorbereiden van deze vergaderingen is een groot onderdeel daarvan. Maar er zit ook veel praten met contacten bij - contacten in de samenleving of in andere gemeenten." Er zijn geen vaste regels voor hoe je het precies invult: "De ene zal wat meer in de papieren duiken, en de ander zal zich meer in de samenleving begeven."

Onderaan de streep geven raadsleden het werk wél een ruime voldoende, vertelt Van Ostaaijen: "Je krijgt er veel voldoening voor." Ondanks dat heeft de helft van de raadsleden weleens agressie van dichtbij meegemaakt, onderzocht hij: "Een groot deel daarvan is online. Maar er zijn ook raadsleden die het juist prettig vinden om zich online te manifesteren; dat verschilt ook per raadslid."

Uitspraak Pieter Omtzigt

De sfeer in Den Haag werd door de oud-partijleider van NSC Pieter Omtzigt onlangs nog omschreven als 'giftig'. Zorgt die politieke hardheid in de politieke hoofdstad voor minder enthousiasme rondom politiek? "Ik vermoed van wel. Het beeld dat de meeste mensen van politiek hebben, wordt in Den Haag gevormd. De huidige situatie in Den Haag draagt niet bij aan de wil om de politiek in te gaan. En dat is soms onterecht - de cultuur bij gemeenten kan heel anders zijn", aldus van Ostaaijen.

Wie komen er nu vooral op de lokale politiek af? "Als je kijkt naar het sociaal-demografisch profiel, dan zie je dat het veel mannen zijn, veel theoretisch opgeleiden, en mensen van hogere leeftijd."

Cursus biedt uitkomst?

ProDemos biedt een cursus aan om mensen bij de politiek te betrekken: "Door die cursus gaan mensen de politiek in. De mensen die de cursus volgden, waren mensen die al langer enige interesse hadden, maar nooit de stap durfden te zetten. Wat we ook vaker zien, is dat politieke partijen de cursussen in de gaten houden om zo politiek talent te rekruteren." De cursussen kunnen dus zeker een bijdrage leveren vindt Van Ostaaijen.