Cybercriminaliteit lastig voor de rechter te krijgen

Senior rechter Christiaan Baardman is gespecialiseerd in cyberrecht en zet zich ervoor in dat ieder gerechtshof een speciale cyberkamer krijgt. Het gerechtshof in Den Haag heeft al zo'n kamer, waar tien zittingsdagen per jaar speciaal zijn gericht op digitale criminaliteit.

Lage aangiftebereidheid

Dat lijkt een gering aantal voor het aantal misdaden per jaar: 42 procent van de Nederlanders is privé slachtoffer geworden van digitale criminaliteit en bijna de helft van de bedrijven heeft ermee te maken gehad. Toch is het aantal aangiftes laag: slechts 13 procent.

De lage aangiftebereidheid kan Baardman op verschillende wijzen verklaren. Een van de problemen is een gebrek aan vertrouwen. Het idee dat het nergens toe leidt, net als een fietsdiefstal; "Die fiets krijg ik toch niet terug."

Soms wordt geen aangifte gedaan omdat de schade klein is, bijvoorbeeld een oplichting van 20 euro via Marktplaats waarbij het niet lonend voelt om aangifte te doen. Maar ook schaamte kan een oorzaak zijn. "Als een ministerie gehackt is dan wil iedereen dat graag weten." Tegelijkertijd kan het tot reputatieschade leiden, waardoor het binnenskamers gehouden kan worden.

Verschillende soorten cybercrime

Baardman legt uit dat er verschillende soorten cybercriminaliteit zijn. Allereerst de financieel gedreven zaken, zoals oplichtingen en phishing. Pestgedrag is een tweede, waarbij met Ddos aanvallen sites uit de lucht worden gehaald en gehouden.

Als laatste 'lustgedreven' misdaad, met name kinderpornografie, dat door de goede netwerken in Nederland een groot ding is. "Alleen al het opsporen van de verdachten is iets dat eigenlijk onmogelijk is."

Met eenvoudig goedkope, maar complexe technologie kan iedereen 'onzichtbaar' zijn het plegen van misdaden op internet. Het zijn vaak de kleine jongens die gepakt worden als ze bijvoorbeeld gestolen geld opnemen – net als bij reguliere misdaad.

Cyberclusters in ieder gerecht

Baardman zet zich er al enkele jaren voor in om in ieder gerecht een cyberkamer te krijgen. Daartoe nam hij het heft in eigen handen en verzamelde overal 'cyberclusters'; rechters en rechtersecretarissen die geïnteresseerd zijn en zich bezighouden met cybermisdaad. Hoognodig volgens Baardman: "Als we de media volgen dan moeten we vaststellen dat de beweging niet meer te keren is."