De zweethutsessie van Dolf Jansen: 'Ik heb de vogels en de wind nog nooit zo duidelijk gehoord als in die stiltes'

Ik bevind me in een zelfgebouwde lage tent, een kilometer of 5 buiten Zeewolde, en als u mocht denken dat Zeewolde best wel afgelegen ligt, moet u eens een kilometer of 5 verderop kijken. Waarbij gelijk opgemerkt dat afgelegen natuurlijk helemaal niks zegt over de sfeer en vooral ook het groen ter plekke, er zijn in deze hoek van de polder grote stukken bos en aanverwante natuur, die velen van ons, geachte vroege luisteraar, niet vaak ervaren omdat je nou eenmaal niet zo heel vaak in Zeewolde hoeft te zijn.

Behalve natuurlijk als je er woont, maar dat hou je liever stil, ik bedoel, dan hou je het stil, want hoe minder mensen ervan weten des te rustiger blijft het. Ik tref doorgaande fietspaden – zowel Hilversum als Almere en Elburg blijken bereikbaar – en veel bospaden, graspaden en zelfs een heus kabouterpad. Daar ben ik gezien mijn leeftijd niet op gegaan, we hebben binnen de NPO al genoeg gedoe gehad.

Zweethutsessie

Maar dan die tent. Het is een tent bestaande uit een frame van gebogen takken, overdekt door vele dekens. Die wij, een groep van ruim 20 dapperen, samen hebben geplaatst. Midden in de tent is een soort kuil, en nu wij allen binnen zitten, wordt die kuil gevuld met door en door verhitte basaltstenen, die het afgelopen anderhalf uur in een serieus vuur hebben gelegen. De stenen waren zwart, werden grijs, toen wit en nu oranje-gloeiend. Dit is een zweethutsessie, en ik geef me eraan over.

Ik bedoel: als ik mijn column was begonnen met de zin 'ik zit met 24 mij onbekende zo goed als naakte mensen in het stikdonker en de temperatuur loopt op', had u toch de gedachte kunnen hebben dat ik deze week twee van mijn columns heb verward. Maar nee, dit gaat over de natuur en de planeet en vooral over het voelen van verbintenis daarmee. Als iemand iets zegt, iets deelt, luisteren we en antwoorden met Ahee of Ahoo, wat betekent ik heb je gehoord.

De zweethut-ceremonie die ik deze dag mag meemaken komt oorspronkelijk van de Lakota-indianen, en wordt daar veelvuldig toegepast, op hoogtijdagen voor de tribe, en ook vóór het nemen van belangrijke beslissingen. Vandaag worden we begeleid door mensen die de ceremonie door en door kennen, die weten hoe je een vuur bouwt en die de kreten en gezangen kennen.

Volstrekt vreedzaam

Als iedereen weet wat er gaat gebeuren, en de stenen zijn geplaatst, gaat de laatste opening van de tent dicht, en is het donker, volstrekt helemaal donker. Ik weet dat ik op een doek in een lage tent zit, ik weet dat er mensen om me heen zijn, ik hoor het sissen van het water over de stenen, de temperatuur loopt op, ik hoef alleen maar te voelen, kan alleen maar voelen. Het is volstrekt vreedzaam, de rust is volledig, je voelt dat je op de aarde zit, je voelt door de sfeer en de woorden die eerder zijn gesproken dat je onderdeel bent van iets, iets groters, iets moois. En de hitte neemt toe.

Soms wordt er op een drum geslagen, soms wordt er gechant, soms is het stil. Ik heb de vogels en de wind nog nooit zo duidelijk gehoord als in die stiltes, in en later ook buiten de tent.

We gaan, gedurende de hele sessie, langs de vier windrichtingen, langs Moeder Aarde, langs zon en maan en sterren. Langs alles wat er was, wat er is, en wat er altijd zal zijn, ook als wij als mens niet meer echt nodig zijn. En de stenen, de keien, dat vond ik ook mooi, worden de tent binnengeschoven als onze ancestors, onze voorouders. En we danken genoemde Moeder voor wat ze ons geeft, en dat ze maar geeft en blijft geven. Totdat ze echt uitgeput is, denk ik er achteraan. Maar dat is pas later, als ik aan het naastgelegen meertje in de lentezon bijkom van wat ik meemaakte, wat ik voelde.

Ahee Ahoo

Ik realiseer me dat een zweethutsessie en chanten en Indiaanse drums en kreten heel makkelijk belachelijk te maken zijn, of niet serieus te nemen, maar ik weet zeker dat dat een zwaktebod is. Of een soort angst, het vooral niet willen of kunnen inzien dat wij als mens echt niet de baas zijn op deze planeet, echt niet bepalen wat er wel of niet gaat gebeuren.

Waar het mij om ging, begrijp ik achteraf, is intensiever dan op een andere manier, die band met de planeet en de natuur en de lucht en de aarde en het water te voelen, en daar volgt volstrekt logisch het belang uit alles dat er is te koesteren, te beschermen. En voor dat gevoel hoef je natuurlijk niet extreem zwetend in de regio-Zeewolde te zijn, dat kan ook tijdens een stevige boswandeling, of op een bankje in het park. Ahee. Ahoo. Fijne zondag!