Welvaartsongelijkheid aanpakken? 'Zit grens aan hoeveel rijkdom iemand zou moeten mogen bezitten'

De stijgende energierekening, hoge inflatie en overspannen huizenmarkt zijn slechts voorbeelden waardoor hoe ongelijkheid in welvaart toeneemt in Nederland, vertelt Timmer. Niet alleen kabinet-Schoof heeft daar niets aan verandert, maar al vele kabinetten daarvoor, aldus de schrijver. Hoe kan die vermogensongelijkheid dan wel aangepakt worden?

Lonen

"Iedereen vindt het eigenlijk ongemakkelijk als die ongelijkheid er is", reageert Sander Heijne, schrijver van Fantoomgroei. Waar de economie is blijven groeien, blijven de lonen over het algemeen namelijk achter. "Maar zodra het politiek wordt, betekent dat toch dat je iets moet gaan herverdelen van mensen die heel veel hebben en mensen die heel weinig hebben."

Miljonairsbelasting?

Tijdens de verkiezingen werd er wel gesproken over een miljonairsbelasting, maar bij het formeren verdwijnen dat soort ideeën al snel. En dat terwijl economische groei wordt geschat en geremd door welvaartsongelijkheid, vertelt Timmer. Mensen komen daardoor in hiërarchische verhoudingen terecht, waarbij "het belang van sommigen ondergeschikt wordt aan het belang van anderen."

Privaat vermogen

Ongeveer 1 procent van de Nederlandse huishoudens heeft 25 procent van het private vermogen in handen. Daarbij komt dat de 20 procent rijkste mannen in Nederland gemiddeld 9 jaar langer in goede gezondheid leven dan de armste 20 procent mannen. Factoren als gezondheidszorg, het eten dat iemand eet, de mentale gezondheid en wat voor vangnet iemand heeft, spelen daarin ook mee.

Limitarisme

"Wat voor soort samenleving moeten we nastreven? Dat is geen samenleving van gelijke porties, maar van van eerlijke verhoudingen", zegt Timmer. Daarom is de schrijver voorstander van het limitarisme. "Dat is het idee dat er een grens is aan hoeveel rijkdom iemand zou mogen bezitten. Er is een punt waarboven het hebben van meer geld eigenlijk niet meer te rechtvaardigen valt."

Rijkdomsgrens

Het belang van mensen zonder bestaanszekerheid zou op een gegeven moment zwaarder moeten wegen dan het belang van de meest vermogende, gaat Timmer verder. Er moet dus niet alleen naar de armoede-, maar ook naar een rijkdomsgrens gekeken worden.

Klassesysteem

Het Sociaal-Cultureel Planbureau (SCP) scheidt welvaart onder in economisch kapitaal, persoonlijk kapitaal zoals gezondheid en het netwerk waarop iemand kan terugvallen. Ongeveer 20 procent van Nederland scoort daar hoop op, waar ruim 30 procent laag scoort. "Het SCP durft zelfs te stellen dat er een klassesysteem is in Nederland", legt Timmer uit.

Volgens Timmer moet er dus niet alleen gekeken worden naar het herverdelen van welvaart en het doen stijgen van lonen. "Het is niet alleen maar draaien aan de belastingknoppen", maar dus ook hoe iemand toegang heeft tot zorg, onderwijs, kinderopvang en ga zo maar door.

10 miljoen

Heijne pleit voor een rijkdomsgrens van 10 miljoen euro. "Daar kan je een goed leven van leiden", zegt de schrijver. "Maar hoe maken we het aantrekkelijk dat je bijvoorbeeld zegt: we gaan een oorkonde uitreiken aan iedereen die de 10 miljoen heeft bereikt? Je bent een winnaar van het kapitalisme. Je hebt het uitgespeeld. Je krijgt er heel veel status en credits voor, maar niet meer geld dan je nu hebt."