Na jaren horrornachten stopt oogarts Tjeerd de Faber vlak voor de laatste vuurwerknacht: 'Mijn taak zat erop'

Het is geen toeval dat De Faber met pensioen gaat voordat het vuurwerkverbod ingaat. Zo’n drieënhalf jaar geleden was hij al pensioengerechtigd, maar koos er toen voor om door te gaan. "Ik heb collega’s beloofd: ik ga pas met pensioen als dat vuurwerkverbod erdoor is." Op 1 juli stemde ook de Eerste Kamer in met het vuurwerkverbod. "Toen zat mijn taak erop, vond ik."

De Faber schat dat hij tussen de 400 en 500 vuurwerkletsels heeft gezien. "Twee derde komt er zonder kleerscheuren vanaf, maar een derde heeft blijvend letsel. Tien procent van die ogen wordt blind en bij vijf procent moet het oog worden verwijderd. Die mensen krijgen een kunstoog."

Twijfel en kantelpunt

De Faber twijfelde wel of het vuurwerkverbod er zou komen toen het huidige demissionaire kabinet aantrad. "Zo zie je maar dat je je toch aardig kunt vergissen in de politiek." Hij denkt dat de jaarwisseling van 2024 naar 2025 een grote rol heeft gespeeld. "Dat was ook weer zo’n traditionele horrornacht. De politieke druppel die toen de emmer deed overlopen, was dat politie-, ambulance- en brandweermedewerkers werden bekogeld met vuurwerk. Partijen die altijd voor consumentenvuurwerk waren, gingen draaien."

Tijdens de jaarwisseling werkte De Faber altijd. "Bij mij viel het kwartje in 2003, met een jongetje van drie jaar oud. Toen dacht ik: hier moet verandering in komen. Maar waarom deed ik het de laatste tien jaar, terwijl ik geen dienst meer hoefde te doen? In één zo’n nacht tankte je voor een heel jaar de motivatie om door te gaan met de strijd tegen het gevaar van consumentenvuurwerk", legt hij uit. 

De Faber: "De operatiehandschoen kon ik weer oppakken om door te vechten voor wat je denkt als arts die een eed van Hippocrates heeft afgelegd: je zult geen schade toebrengen, maar als je schade kunt voorkomen, dan zet je je daarvoor in." De diensten zorgden ervoor dat oogartsen uit de spreek- en operatiekamers werden getrokken en de "straat" op gingen.

Drie jaar oud

De nacht die hem altijd zal bijblijven, is de jaarwisseling van 2003. Een driejarig jongetje werd huilend binnengebracht. Het kindje werd onder narcose gebracht en geopereerd. "Het was een hel voor dat kind. Toen heb ik gezegd: dit kan niet de bedoeling van een feestje zijn." De Faber heeft het jongetje vijf keer moeten opereren. "Hij is vooralsnog blind geworden. Het heeft zijn hele jeugd getekend. Hij moest naar speciaal onderwijs. Zodra het ging onweren, poepte hij in zijn broek omdat hij dacht dat het vuurwerkknallen waren."

Rond dat jaartal waren nog veel jonge kinderen slachtoffer van vuurwerk. "Omdat mijn specialisme met name de kinderogenkunde is, zag ik al die kinderen." 

Meer mensen tegen consumentenvuurwerk

De Faber is  daarna samen met het Oogziekenhuis in Rotterdam data gaan verzamelen over vuurwerkslachtoffers. "Later met heel Nederland." Toen de eerste cijfers binnenkwamen, schrokken De Faber en zijn collega’s "zich kapot. Andere specialismen wilden hun handen daar nog niet aan branden, wij hielden voet bij stuk en kwamen in 2014 met het vuurwerkmanifest." Een website waar mensen hun handtekening konden zetten als ze het eens waren met een vuurwerkverbod voor consumenten.

Er kwamen veel meer handtekeningen bij nadat vuurwerk in de nacht van 2019 op 2020 leidde tot dodelijke slachtoffers. Legaal vuurwerk veroorzaakte een brand in een flatgebouw in Arnhem. Bij die brand kwamen een 39-jarige man en zijn 4-jarige zoon om het leven. Ook raakte een gezin van vier zwaar gewond.

Dit keer is De Faber niet in Nederland tijdens de jaarwisseling. Hij is op vakantie in Frankrijk en viert daar zijn trouwdag, die ook op 31 december valt. Onwennig vindt hij dat wel.