'Nederlanders voelen zich veiliger door anti-terreurmaatregelen'

Zo accepteert 6 op de 10 Nederlanders tegenwoordig veel meer veiligheidsmaatregelen, zoals gewapende marechaussees of betonblokken in steden. Wel maken mensen zich steeds meer zorgen over hun veiligheid online. "We merken dat er steeds meer landen last hebben van cyberaanvallen en verspreiding van fake nieuws", vertelt Schoof. "Wij proberen dit probleem te detecteren, maar het is heel erg ingewikkeld."

Inlichtingendiensten hebben moeite om de verspreiding van dit nepnieuws tegen te gaan. "Waar komt het bijvoorbeeld vandaan en hoe weet je dat? En haal je het dan weg of betekent dat censuur? Die vragen maken het allemaal erg ingewikkeld."

In de Tweede Kamer werd vandaag ook over dit fenomeen - en mogelijke Russische inmenging daarbij - gesproken. Minister Ollongren van Binnenlands Zaken kon geen voorbeelden noemen omdat het nu eenmaal gevoelig ligt en ook Schoof blijft er over op de vlakte.

Wel verwacht hij dat het volk binnenkort meer te horen zal krijgen: "Je kan in het publieke debat geen voorbeelden noemen, omdat het gaat over heimelijke beïnvloeding. Dat kom je vaak als inlichtingendienst te weten op manieren die je niet wil laten weten. Maar de komende tijd komen er voorbeelden boven - als het risico weg is dat heel duidelijk is hoe de veiligheidsdiensten achter die informatie zijn gekomen."

De cijfers van de Risico- en Crisisbarometer (RCB), najaar 2017, op een rijtje

- Negen op de tien Nederlanders hebben begrip voor veiligheidsmaatregelen die genomen worden.
- Zes op de tien Nederlanders voelen zich door deze maatregelen ook veiliger.
- 64 procent van de Nederlanders maakt zich zorgen over een terroristische aanslag.
- Gedaald is het aantal Nederlanders dat zich zorgen maakt over extremisme en spanningen tussen bevolkingsgroepen.
- Het aantal Nederlanders dat zich zorgen maakt over cyberdreigingen is gestegen naar 28 procent.
- Nederlanders voelen zich nog steeds het minst veilig bij openbare evenementen, op vliegvelden en op treinstations.
- Acht op de tien Nederlanders vinden het goed dat de overheid investeert in het voorkomen van radicalisering.
- Een op de vier Nederlanders heeft vertrouwen in de effectiviteit hiervan.

Radicalisering en terugkeerders

Een van de grootste struikelblokken voor het gevoel van veiligheid in Nederland is het vertrouwen in de regering om radicalisering te bestrijden. Hoe zorg je er bijvoorbeeld voor dat je er op tijd bij bent, voordat er een aanslag wordt gepleegd? "We hebben een zeer goede informatiepositie. Ik weet dat de inlichtingendiensten voldoende op de hoogte zijn waar de ‘radicale haarden’ zich in Nederland bevinden. Als het blijkt dat er op deze plekken spraken is van extremisme dan worden de juiste maatregelen genomen."

Schoof verwacht dat er de komende periode ook een geleidelijke terugkeer van jihadisten uit Syrië zal plaatsvinden. Ook deze terugkeerders worden bij het moment van terugkeer streng in de gaten gehouden. "Het allerbelangrijkste waar we nu voor kiezen is dat we terugkerende jihadisten zien, oppakken en berechten. Want dan kan je die periode ook gebruiken om die mensen definitief van het geweld af te brengen. En daar hebben we op dit moment genoeg middelen en specialisten voor beschikbaar."

Bij de terugkeer wordt er volgens Schoof geen onderscheid gemaakt tussen mannelijke of vrouwelijke jihadisten. Alleen kinderen krijgen en verdienen volgens hem een andere behandeling. "Kinderen zijn slachtoffer van de keuzes van hun ouders. We gaan ze niet halen, maar vangen ze op bij terugkomst waarbij ze meteen bekeken worden door deskundigen. Een kind van 2 jaar oud kan namelijk dusdanig getraumatiseerd zijn dat hij op een latere leeftijd voor problemen kan zorgen. Wij proberen dit te voorkomen."