Waarom verharding in de rechtszaal slecht is voor ons allemaal

Gespannen sfeer in de rechtszaal

30 jaar cel krijgen de twee mannen die de advocaat van kroongetuige Nabil B. hebben vermoord. Opvallend was de gespannen sfeer tijdens de zittingen. De zaak werd 'ontsierd' door het over en weer moddergooien, zegt Janssen.

Ook in het Marengo-proces tegen Taghi vliegen de beschuldigen over en weer: advocaten die de rechter van het blind volgen van het OM betichten, politie die in de krant roept dat ze soms toegang moeten krijgen tot vertrouwelijke gesprekken tussen advocaten en hun cliënten, en rechters die zichzelf zien als strijders tegen georganiseerde misdaad.

Kritiek op het systeem

Jacco Janssen is strafrechter bij de rechtbank in Rotterdam en maakt zich zorgen over deze ontwikkeling omdat het volgens hem een goede rechtsgang voor alle partijen in de weg staat. "Een strafzaak wordt gedaan door drie partijen: de verdediging, het OM en de rechter. Dat is een driehoek van actoren en die moeten alle drie de zaak goed doen. Je moet elkaar dan wel een beetje de ruimte geven en ook elkaar wat gunnen."

De uitspraken over bijvoorbeeld een slecht politieonderzoek en commentaar op het systeem, tasten het proces aan. "Als we almaar kritiek hebben op het systeem, de procedure en de rechters, dan wordt het vonnis zachter. Dan krijgt dat minder gewicht", zegt Janssen. "Terwijl het vonnis van de rechter nu juist een van de pijlers is van ons rechtssysteem."

Vertrouwen in de rechtsstaat

Volgens Janssen moeten we waken over onze rechtstaat. "Als we het vonnis niet meer vertrouwen en burgers geen vertrouwen meer hebben in rechters, dan loopt het mis", zegt de strafrechter. "We hebben een prachtig strafproces en we verbeteren dat steeds."

Janssen denkt dat het nog lang niet zover is, maar waarschuwt dat deze tendens uiteindelijk kan leiden in algemeen wantrouwen in de rechtstaat. "Dan krijg je een situatie zoals in Polen."

Weg vooruit

Hoewel de gedane zaken in het Marengo-proces niet kunnen worden teruggedraaid, denkt Janssen dat er wel een weg vooruit is naar herstelde verhoudingen zodat iedere partij in het proces weer de eigen rol kan spelen. "Je kan altijd weer opnieuw beginnen."

Hij steekt als strafrechter ook de hand in eigen boezem. Het is volgens hem onjuist als rechters zichzelf zien als schakel om de georganiseerde criminaliteit een grote slag toe te brengen. "Wij moeten verdachten berechten en als we iemand schuldig verklaren, leggen we straf op."