Alex Spanhak heeft PTSS en helpt andere veteranen: ‘Dit is mijn missie geworden’
- Nieuws
- Alex Spanhak heeft PTSS en helpt andere veteranen: ‘Dit is mijn missie geworden’
Het is vandaag Veteranendag, de dag waarop wij onze veteranen eren met onder andere het nationale defilé in Den Haag. Maar veteraan Alex Spanhak twijfelt nog over zijn aanwezigheid. "Ik weet niet of ik er morgen naartoe ga", zei hij gisteren in Spraakmakers. "Ik weet niet wat het met me gaat doen. Als ik niet lekker in m’n vel zit kan ik de prikkels gewoon niet verwerken en wil ik vluchten."
Bekijk hier het interview met Alex Spanhak:
Video niet beschikbaar
Spanhak heeft een posttraumatische stressstoornis (PTSS). Die hield hij over aan zijn uitzendingen: in 2003 naar Kabul en in 2007 naar Uruzgan. "Ik heb heel veel gevechten meegemaakt, en in één van die gevechten is een collega overleden: Tim Hoogland. Die heb ik samen met een paar andere collega’s onder zwaar vijandelijk vuur weggehaald. Dat was zo heftig voor me, dat heb ik niet kunnen verwerken."
Tim Hoogland
Soldaat eerste klasse Tim Hoogland (20) was de eerste Nederlander in het Afghaanse Uruzgan die in een vuurgevecht is gedood. Op 20 september 2007 waren Hoogland met collega’s op patrouille in Deh Rawod en belandden ze in een hevig vuurgevecht met de Taliban in. Hoogland wordt daar geraakt.
Steeds rustiger geworden
Spanhak kreeg voor zijn actie in Deh Rawod een Bronzen Kruis, een onderscheiding die wordt verleend aan ‘hen die moedig of beleidvol optraden tegenover de vijand’. Maar op persoonlijk vlak ging het minder goed. "Ik kwam terug, ik was vooral heel erg boos. Ik voelde me in de steek gelaten, door de regering, door mijn eigen leidinggevenden, door vrienden en familie. Niemand snapte wat ik had meegemaakt. Vier jaar na de uitzending lag ik opgerold in een foetushouding, en mijn toenmalige vriendin zei dat ik maar niet meer naar mijn werk moest."
Spanhak is nu zes jaar in therapie om met zijn PTSS om te gaan. Ook doet hij aan meditatie. "Daarom kan ik hier zitten", zei hij in de radiostudio. "Ik ben steeds meer gaan zien wat voor gedrag ik krijg als ik me overgeef aan PTSS, en ik ben steeds rustiger geworden. Met die kennis ben ik bij Defensie geweest om de collega’s op te zoeken die de aandacht mijden."
'Het gaat niet goed met hem'
Nu probeert hij andere veteranen te helpen die hetzelfde hebben meegemaakt. Spanhak: "Er komt een belletje bij Het Veteranenloket. Iemand belt op: het gaat niet goed met mijn partner, hij zegt dat er niks aan de hand is maar hij zit nu drie jaar thuis en ik zie dat het niet goed gaat."
Maar daar zitten de veteranen niet altijd op te wachten. Daarom vindt Spanhak het belangrijk dat het zwijgen van veteranen wordt verbroken. "Eigenlijk is ons zorgsysteem goed geregeld. Het is zo dat de veteraan zelf moet bellen met: ik heb klachten. Maar er is nou eenmaal een groep mensen die niet durft. Als het belletje komt, gaat ons team bij het Veteraneninstituut gewoon naar de veteraan toe."
Mijn nieuwe missie
Wat doen Spanhak en zijn collega’s bij Het Veteranenloket vervolgens? Ze hopen de veteranen te kunnen uithoren, maar als ze daar nog niet aan toe zijn praat Spanhak zelf. "Ik heb het helemaal niet over zijn probleem. Het is ook geen behandeling, ik ben geen therapeut. Ik ben gewoon een ervaringsdeskundige. Ik kom gewoon koffie drinken, en dan vertel ik mijn verhaal."
Spanhak: "Die persoon begint dan te herkennen wat er met hem aan de hand is. En als hij niet wil luisteren, vertel ik hoe het met mij was: ik kwam ook ooit ziek thuis te zitten, ik ging zo met mijn vriendin en mijn buren om, waarschijnlijk heb je wel een verslaving en ben je wel gewelddadig. Dat probeer ik zo lief mogelijk te zeggen, maar soms ben ik wat harder om ze wakker te schudden. Ze hoeven niks, het is helemaal vrijblijvend, maar ik hoop dat ze een goed leven gaan krijgen, dat is mijn nieuwe missie geworden."
Klik hier voor meer informatie over Het Veteranenloket en Het Veteraneninstituut
