Zo is een houtkachel stoken minder schadelijk

1. Waarom wordt er met deze methode meer fijnstof gemeten?

"We registreren alle emissies die we als Nederland uitstoten", vertelt hoofd emissieregistratie bij het RIVM Margreet van Zanten. "Tot voor kort werden alleen vaste stofdeeltjes die worden uitgestoten door kachels meegerekend. Nu nemen we ook condenseerbaar stof mee." Als je hout stookt komen er gassen vrij die snel na het verlaten van de schoorsteen condenseren, legt Van Zanten uit. "Dan worden het wél stofdeeltjes."

2. Hoe groot is het aandeel van houtkachels in de totale uitstoot?

Volgens de nieuwe meetmethode zijn houtkachels en open haarden verantwoordelijk voor 23 procent van de fijnstofuitstoot in Nederland. Eerder was dat nog 10 procent.

Van Zanten van het RIVM wijst erop dat het gaat om het aandeel in directe emissies. "Het aandeel van houtkachels in de gehele concentratie van fijnstof is maar een paar procent. Ruim de helft van de concentratie komt uit het buitenland aanwaaien en een ander groot deel ontstaat bij chemische processen." Dat betekent dat je door een vuurtje te stoken in de tuin lokaal een grote bron van vervuiling bent, maar in het grote geheel weer niet.

3. Hoe meten andere landen?

"Er is al jarenlang discussie of je condenseerbaar stof moet meerekenen. We houden ons met de nieuwe rekenmethode aan internationale richtlijnen en dus nemen we het nu wel mee. In België en Duitsland doen ze het ook zo", vertelt Van Zanten. "We worden jaarlijks behoorlijk streng bevraagd hierover door een commissie die alle landen controleert."

4. Wat kun je doen als je een houtkachel hebt?

"De manier van stoken kan ontzettend veel uitmaken", vertelt houtkachelverkoper Wijbrand Pauw die onderzoek deed naar verschillende methoden en de uitstoot daarvan. Met verschillenden methoden en de juiste houtsoort lukte het hem de emissie tot wel 97 procent terug te brengen. "Dat is een slecht gestookte 15 jaar oude kachel in vergelijking met de beste manier. Vergelijk je het met een open haard, dan kan het zelfs een factor van duizend minder zijn."

Een houtrook katalysator is volgens Pauw effectief, maar ook de manier van stoken maakt veel uit. "Veel mensen gebruiken de padvindersmethode en bouwen een stapeltje door hout schijn omhoog te zetten dat ze van onder aansteken. De Zwitserse methode is veel beter. Het hout komt dan onderop, daarop leg je een flinke berg goed aanmaakhout en daarbovenop een aanmaakblokje."

De Zwitserse methode kan volgens metingen van Pauw op een hele avond 50 procent minder emissie geven dan met de padvindersmethode. "Dat komt doordat het hout koud is en dan bij het ineens verwarmen een chemische reactie ontstaat. Met de Zwitserse methode verwarm je blokken voor."

Volgens Van Zanten van het RIVM stoten nieuwe kachels over het algemeen minder uit dan oude modellen. Wie geen afscheid wil nemen van de kachel maar toch de hoeveelheid schadelijke stoffen wil beperken, kan dus overwegen het oude model te vervangen voor een nieuwe. Het liefst een 'eco-design'. Helemaal voorkomen dat een kachel fijnstoffen uitstoot lukt ondanks al deze stappen niet, het gaat slechts om het terugbrengen van de hoeveelheid.

Download de NPO Radio 1-app

Met onze app mis je niks. Of het nou gaat om nieuws uit binnen- en buitenland, sport, tech of cultuur; met de NPO Radio 1-app ben je altijd op de hoogte. Download 'm hier voor iOS en hier voor Android.