Hoe Nederland ooit begon met vakantie vieren

Jan Hein Furnée is cultuurhistoricus aan de Radboud Universiteit Nijmegen en vertelt erover bij OVT.

De eerste vakanties

Het lijkt vanzelfsprekend dat we elk jaar op vakantie gaan, maar eigenlijk hebben we nog maar heel kort recht op vakantie vertelt Furnée. “Voor de Eerste Wereldoorlog was er bijna geen recht op vakantie. Pas in het interbellum zie je dat meer bedrijfstakken vakantiedagen gaan opnemen in hun CAO. Voor dat doel werd ook veel gestaakt.” Destijds ging het om vakanties van drie tot vijf dagen per jaar.

Je kunt denken dat men massaal aan het kamperen sloeg op die vrije dagen, omdat dat lekker goedkoop is. Maar niets is minder waar. “Kamperen was in die tijd echt een enorm elitaire bezigheid. Het waren vooral jonge mensen uit de gegoede klasse die even weg wilden van de conventies van hun milieu. De arbeiders keken daar vervolgens weer op neer, van ‘wat is dat voor absurd soldaten-gedoe, is dat nou genieten?’”

Pas na de Tweede Wereldoorlog krijgen veel arbeiders twee of drie weken betaald vakantie. “Veel mensen kregen toen wel de tijd om op vakantie te gaan, maar niet per se het geld. Velen gingen daarom op vakantie bij familie. Een gezin uit de Randstad ging bijvoorbeeld naar Limburg en een gezin uit Oost-Nederland naar Zeeland. Dat deden ze per trein of zelf per scooter. Men ging dus niet gelijk massaal in pensionnetjes zitten.”

Ontdek je eigen land

Het percentage Nederlanders dat tegenwoordig in eigen land op vakantie gaat ligt niet heel hoog. “Vorig jaar was het zo dat 60% van de Nederlanders in het buitenland op vakantie ging en 30% hier bleef, dit jaar zullen die percentages waarschijnlijk omdraaien. Veel mensen zullen Nederland dan (her)ontdekken als fijn vakantieland met veel mooie streken. Misschien zullen mensen opnieuw leren genieten van eenvoudige dingen. Het herontdekken van het ouderwetse vakantieplezier.”

Vakantie-stress

Jan Hein Furnée vindt het idee van vakantie-stress maar vreemd. “Ik denk dat het gewoon een andere manier is om te zeggen ‘kijk, ik ben zo druk en interessant’. Vakantie gaat voor veel mensen ook om status, dat is altijd al zo geweest. Er worden keuzes gemaakt op basis van wat mensen graag willen doen en zien, maar ook op basis van wat ze denken dat andere mensen interessant vinden.”

Wie weet kan de corona-situatie een keerpunt veroorzaken, ook in de vakantiebranche. “Misschien gaan mensen door de situatie denken: ik hoef helemaal niet naar Thailand, Ermelo is ook heel mooi.” Furnée geeft in ieder geval vast één tip: Koop vooral geen reisgids met maar tien bladzijden, daar staan alleen de meest bekende plekken in. Nederland heeft zoveel moois te bieden, hier valt echt nog veel te ontdekken.”

Niets missen van OVT?

Hou dan de website van OVT in de gaten, of volg het programma via Facebook en Twitter.