Geschiedenis
VPRO

De duif: CIA-spion en oorlogsheld

foto: wereldoorlog1418foto: wereldoorlog1418
  1. Nieuwschevron right
  2. De duif: CIA-spion en oorlogsheld

Duiven, je kent ze misschien vooral als 'vliegende ratten'. Maar wist je ook dat duiven geheime wapens zijn ten tijde van oorlog? Deze week openbaarde de CIA-documenten waarin bekend wordt gemaakt op welke manier duiven werden opgeleid tot spion. En dat was niet de eerste keer dat deze vogels werden ingezet in de oorlog. Hierover vertelde Gerbrand Kip in OVT.

Dieren in de oorlog

In de CIA-documenten die geopenbaard zijn staat uitgelegd hoe er dieren zijn opgeleid in verschillende trainingsmissies. Dieren waaronder de duif, maar bijvoorbeeld ook de kaketoe. In een van de missies, Operatie Tacana, werden trekvogels getraind om sensoren te plaatsen en chemische wapens te vinden. Dolfijnen zijn ook ooit ingezet, met een camera op hun rug zwommen zij door de oceanen.

Welke informatie de dieren precies achterhaalden blijkt niet uit de geopenbaarde documenten. Deze documenten gaan echt alleen over de trainingsmissies.

Duivenpost

Er zijn vrij oude bronnen bekend, uit de Romeinse Tijd, waarin duiven werden ingezet om berichten te sturen, vertelde Gerbrand Kip. En tijdens de Eerste en Tweede Wereldoorlog gebeurde dit ook. In de Tweede Wereldoorlog hadden de Britten zelfs een speciale Secret Pigeon Service met duizenden duiven. Het Duitse leger had ook een duivendienst.

Quote

Sommige duiven werden ingezet als double agents: ze moesten in de Duitse duivendienst infiltreren


Het is niet eenvoudig om duiven op te leiden tot spion. Dat zie je ook in de documenten die de CIA vrijgaf. Duiven navigeren op basis van de zon en een innerlijk kompas, en willen altijd terug naar hun 'thuis' vliegen, aldus Kip, die eerder samen met Perry Pierik het boek Hellehonden en ander dierenleed schreef, over dieren in de Tweede Wereldoorlog.

Duiven werden voornamelijk ingezet voor communicatie. Zo zette de Britse Secret Pigeon Service duiven in om enquêtes te verspreiden in bezet gebied. Het leven van spion-duiven was dan ook niet altijd zonder gevaar. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werden er valken opgeleid door de Duitsers: die moesten duiven neerhalen, aldus Kip. Tijdens de Eerste Wereldoorlog hadden duiven het risico om als sappige duif opgegeten te worden in de loopgraven.

Een Nederlandse duivenheld

Dickin medal winnaar GI Joe en William of Orange

Tijdens het vooronderzoek van OVT dook er een heldenduif op met een Nederlands tintje: William of Orange. Gerbrand Kip: 'Deze duif vloog ongeveer 400 kilometer in 4 uur en 25 minuten.' Dat is supersnel. William of Orange kreeg daarom een onderscheiding.

Hij werd ingezet op 19 september 1944 tijdens de Slag om Arnhem. Toeval bestaat niet: het vond dit weekend precies 75 jaar geleden plaats.

"Hij kreeg de Dickin medal for Gallantry," vertelt Kip. "Dat is een onderscheiding voor dieren die zich heldhaftig hebben gedragen in oorlogstijd. Tussen 1943 en 1949 is deze onderscheiding 54 keer uitgereikt, waarvan 32 keer aan duiven."

Meer OVT?

OVT is een historisch radioprogramma met actueel nieuws over geschiedenis, columns en documentaires. OVT wordt wekelijks uitgezonden op zondagochtend van 10.00 tot 12.00 uur. Volg OVT op Facebook en Twitter.

Ster advertentie
Ster advertentie