Ramsey Nasr gaat op zoek naar 'De Fundamenten'

"Als we nu denken aan maart vorig jaar, toen we met z'n allen binnen zaten niet wetende wat de situatie zou worden, dat is toch voor ons allemaal raar. Dat lijkt al een ander leven te zijn, laat staan het leven van voor corona. Het zijn allemaal punten in de tijd geweest, die drie essays. In het eerste kijk ik terug op een tijd waarin we gingen wandelen door een totaal verlaten stad. Daarvoor durfde je niet eens te gaan wandelen of mocht je niet wandelen, dus het was krankzinnig. En ik denk dus eigenlijk dat dat niet zozeer mijn privéherinnering is, maar dat iedereen daar wel een herinnering aan heeft", zegt hij in Met het Oog op Morgen.

Mag ik dit wel mooi vinden?

"Mijn eerste essay gaat ook over de Decamerone van Boccaccio. Een vergelijkbare situatie waar de pest woedt in Florence en mensen zich afzonderen in de heuvels in Toscane en het afwachten, net zoals wij het toen ook aan het afwachten waren. We konden alleen maar binnen zitten en lezen. Je kon met elkaar praten, spelletjes doen, nadenken en reflecteren en in die zin kon je daar met een zekere schaamte van genieten. Ik zeg schaamte, want het is net alsof je wordt overgeleverd aan je geweten want je denkt bij alles 'God wat is Amsterdam mooi', om maar wat te zeggen. Maar mag ik dit wel mooi vinden? Want er zijn mensen die nu failliet gaan, die op de IC liggen, sterven in eenzaamheid. Er zijn mensen die de begrafenis van hun eigen ouders of grootouders niet eens mogen bijwonen. Het was de meest verschrikkelijke tijd, het is nog steeds de meest verschrikkelijke tijd, en tegelijkertijd ontwaarde je ook kieren via welke je kon kijken naar wat er mooi was, wat ineens waarde kreeg."

Fundamenten behandeld als ornamenten

Ook de kunst leek er opnieuw toe te doen. Mensen omarmden opnieuw de poëzie en boekenclubjes rezen als paddenstoelen uit de grond, maar Nasr is daardoor juist extra kritisch op het beleid:

"De zwakkere waarden, die hebben we jaren veronachtzaamd, we hebben erop gekort en bezuinigd. Op zorg, op onderwijs én op cultuur. Dat werd nu ineens weer belangrijk, we zagen daar nu ook het belang van in. Maar we hebben lang de fundamenten behandeld als ornamenten. We zijn gaan bezuinigen op dingen die niet in geld waren uit te drukken, we zijn geconditioneerd door winst, oneindige groei, ideeën van maximalisatie. Aangemoedigd door tien jaar opeenvolgende Kabinetten Rutte. Alles moet nut hebben, dat is gewoon funest geweest en dat blijkt nu ook. In de zorg viel weinig geld te halen, in het onderwijs ook, dus we betalen mensen daar te weinig en hebben erop bezuinigd want dat zijn de zwakkeren, de kwetsbaren. We hebben daar totaal geen aandacht aan besteed, want het ging om succes. Alles wat met sterfelijkheid en kwetsbaarheid te maken heeft, is de afgelopen jaren geassocieerd met falen en dat heeft onze fundamenten ondergraven. Je ziet dat in de maatschappelijke onrust die er nu ook heerst."

Download de NPO Radio 1-app

Met onze app mis je niks. Of het nou gaat om nieuws uit binnen- en buitenland, sport, tech of cultuur; met de NPO Radio 1-app ben je altijd op de hoogte. Download 'm hier voor iOS en hier voor Android.