Gijs Scholten van Aschat: 'We zijn allemaal maar dommer geworden'

Ondanks dat het een rol is die hij ongeveer tien jaar geleden speelde, komt die rol ook nu nog vaak terug. Scholten van Aschat: "Die rol zegt me nog steeds heel veel. Ik ben er nu ook weer veel mee bezig, omdat ik nu in de schouwburg met Pierre Bokma, Shakespeare By Heart speel, en daar fragmenten uit Richard III speel."

Richard III en het heden

Richard III is een stuk van Shakespeare en gaat over een dictator die er alles aan doet om koning van het land te worden. "Eigenlijk is het interessante eraan wanneer hij halverwege het stuk uiteindelijk de macht heeft. En dan zit hij als een konijn in een koplamp en weet hij helemaal niet wat hij ermee moet doen. Hij wilde alleen maar de macht, maar weet niet wat hij ermee moet doen. Dan wordt hij heel defensief en ontslaat hij iedereen om zich heen die het niet met hem eens is of die een bedreiging vormt voor zijn macht."

Scholten van Aschat ziet overeenkomsten in de rol die hij speelde als Richard III met het heden. "Je ziet de parallel al liggen, nu met onze Amerikaanse president, die precies hetzelfde doet. Je ziet zoveel parallellen in dat stuk dat meer dan 400 jaar geleden is geschreven met de wederkomst van veel dictators in de wereld."

Muziek voor een diepere lading

Scholten van Aschat had al lang het idee dat hij iets met het stuk van Richard III wilde doen maar dat het anders moet dan hoe het altijd gedaan was. Scholten van Aschat: "Ik zocht een manier om het te doen en dat vond ik bij Orkator, in het muziektheatergezelschap waar ik al meerdere voorstellingen voor had gemaakt. En ik dacht: ik moet en wil er muziek aan toevoegen."

"Op een nacht toen ik naar een voorstelling reed toen draaide ik muziek van Tom Waits. Ik hoorde die tekst en ik dacht: dit past precies bij Richard III. Dus toen heb ik een bewerking gemaakt met bestaande nummers van Tom Waits en aan hem gevraagd of ik die muziek mocht gebruiken voor Shakespeare." Scholten van Aschat vertelt dat de bestaande muziekteksten van Tom Waits zo goed bij dit stuk pasten dat mensen na afloop naar hem toe kwamen en verbaasd zeiden van 'wauw dat Tom Waits teksten voor jou heeft geschreven'.

Scholten van Aschat zegt dat het de rol en het stuk een diepere lading heeft gegeven door er muziek aan toe te voegen en het daarnaast meer hedendaags maken: "Daardoor werd het ook weer lekker voor jonge mensen om ernaar te kijken, omdat het met muziek was en zang."

'We zijn allemaal maar dommer geworden'

Scholten van Aschat heeft een grote liefde voor Shakespeare en vindt het niet gek dat hij nog steeds zo ongekend populair is. "Als je over een groter geheel bekijkt, wij veranderen niet zoveel. Of je nou de oude Grieken neemt of Shakespeare. De mens is in die 2000 jaar niet echt enorm veel veranderd. Sterker nog: als je die teksten leest uit die tijd, denk je: we zijn allemaal maar dommer geworden. Het niveau is naar beneden gegaan."

Hij voegt toe: "Als je Shakespeares taal leest, valt daar zoveel in te ontdekken. Het hele oeuvre van Shakespeare zit vol met geweldige zinnen. En eigenlijk karakterbeschrijvingen van alle menselijke toestanden die er zijn."

'Herhaling is dodelijk'

Scholten van Aschat legt uit dat je elke avond op onderzoek uit moet gaan tijdens het spelen in het theater: "Herhaling is dodelijk, elke avond precies hetzelfde doen, ik hou daar niet zo van. Je houdt het theater ook niet levend, dus je moet elke avond opnieuw denken van: wat zit er nou in en wat kan ik hier mee doen? Zo hou je het voor jezelf leuk, voor het publiek leuk en voor je tegenspeler ook."

In plaats van elke avond precies hetzelfde te doen zoals je hebt ingestudeerd, kan het ook anders vertelt Scholten van Aschat: "Je kan ook denken, ik heb me goed voorbereid, ik ken het stuk, kom maar op. Meestal doe ik dat, maar ik zie wel wat er vanavond gebeurt. Meestal doe je dan voor 98 procent precies hetzelfde, maar je voelt je toch een stuk vrijer en je hebt toch het gevoel dat je elke avond een risico neemt. En dat is eigenlijk zoveel spannender dan voldoen waarvan je denkt dat dat het beste is. Want op het moment dat je geen risico neemt, zal je nooit iets bereiken dat je nog niet kent."

De magie van theater

Scholten van Aschat legt uit wat er zo anders is aan het acteren in het theater dan bij bijvoorbeeld een serie voor televisie: "Bij het theater sta je gewoon anderhalf of twee uur op het toneel. En maak je die hele boog samen met het publiek. Het is toch dat contact met dat publiek en het gevoel dat je die avond een uniek verhaal vertelt waar zij bij zijn. En wat de volgende avond weer heel anders is. Dat is toch wel iets magisch, ja."

'We staan vrij eenzaam'

Die magie mist hij op dit moment nu er weinig publiek in de theaters mag komen vanwege de coronamaatregelen: "Ik heb nog geen enkele minister, ook niet onze minister-president horen praten over de waarde van kunst en cultuur het afgelopen jaar. Behalve minister van Engelshoven, maar goed dat is haar taak. Zij is van kunst en cultuur."

"Maar Angela Merkel bijvoorbeeld, die geeft ongevraagd een monoloog van zes tot zeven minuten op de televisie over het belang van kunst en cultuur in haar land. En dus staan we vrij eenzaam." Scholten van Aschat voegt toe: "Zeg in ieder geval dat we er zijn, dat we het moeilijk hebben en probeer iets te doen. En ik heb het gevoel dat we toch wel behoorlijk genegeerd worden daarin."

Meer van De Nieuws BV?

Volg ons op Instagram, Facebook en Twitter.