'Supermacht China censureert Westerse Universiteiten'

Europese universiteiten en wetenschappers zouden veel alerter moeten zijn op de invloed die Beijing probeert uit te oefenen. Doen we er nu niks aan, dan is het straks misschien te laat, stelt Ingrid d'Hooghe, China-onderzoeker bij Instituut Clingendael en Leiden Asia Centre én medeauteur van het onderzoek. In Bureau Buitenland vertelt zij hierover.

Studenten met codenamen

"Wat wij zagen tijdens ons onderzoek is dat in veel landen in Europa bepaalde incidenten voorkomen waarbij China invloed probeerde uit te oefenen in het hoger onderwijs", vertelt d'Hooghe. Zo zijn er verdenkingen van spionage, telefoontjes van de Chinese ambassade met het verzoek bepaalde teksten aan te passen, bezorgde studenten die verzoeken hun scriptie niet online te zetten uit vrees voor China. d'Hooghe: "Er komt steeds meer naar buiten."

Maar wat moet je daar dan tegen doen? Universiteiten in de Verenigde Staten en Engeland hebben al verschillende maatregelen genomen om hun studenten en academici te beschermen tegen invloed van China: studenten werken met een codenaam, lessen worden niet meer online gezet, docenten worden geanonimiseerd. Maar volgens d'Hooghe zijn dit soort maatregelen juist niet wenselijk: "Het is een tijdelijke oplossing van een acuut probleem. Je kan alles anoniem gaan doen, maar waar ligt dan de grens? Dat is geen vrijheid van meningsuiting meer."

Gevoelig

"Dit soort onderwerpen liggen natuurlijk heel gevoelig", stelt d'Hooghe. "Universiteiten willen hun samenwerking met China niet op het spel zetten. De meerderheid van de universiteiten die wij hebben onderzocht wilden daarom ook anoniem blijven." Als in het nieuws komt dat je werkt aan speciale regelgeving kan dat leiden tot problemen vanuit de Chinese zijde, vertelt zij.

Toch zal er op universiteiten en in het wetenschappelijk onderzoek actie moeten worden ondernomen. "Niet meer samenwerken met andere landen is geen optie, het zal zelfs alleen maar meer worden. Daarom moeten er goede richtlijnen worden gemaakt over hoe dat zo veilig mogelijk kan, voor alle partijen", aldus d'Hooghe.

Meer verhalen over en uit het buitenland?

In VPRO's Bureau Buitenland zijn dagelijks tussen 19.00 en 19.30 uur diverse, diepgravende en verrassende geluiden over en uit het buitenland. Luister hier alle afleveringen.