Wat betekent de uitslag van de verkiezingen voor Polen?

De definitieve uitslag wordt later verwacht, maar met 42 procent van de stemmen geteld, is de uitslag geen verrassing meer. Recht en Rechtvaardigheid behaalt bijna 50 procent van de stemmen. Alle politieke records sneuvelden: nooit eerder sinds de val van het communisme haalde een partij een beter resultaat en nooit eerder was de opkomst zo hoog: 61 procent.

Al vier jaar lang zit Polen in het oog van de storm. Warschau en Brussel vechten het ene conflict na het andere uit. Polen werd in de afgelopen vier jaar meermaals op de vingers getikt door de Europese Unie omdat de partij tornt aan democratische principes. De EU en de oppositie zeggen dat de onafhankelijkheid van de rechtspraak onder druk staat en dat de publieke omroep een propaganda-apparaat van de regering is geworden.

Wat betekent deze uitslag voor Polen?

In het partijprogramma van de PiS staan maatregelen om het rechterlijke apparaat verder te zuiveren van communistische invloeden. Een maatregel die de EU eerder ziet als het verder onder controle brengen van het rechterlijk apparaat. Daarnaast wil de PiS de immuniteit van rechters en officieren van Justitie opheffen, zodat ze gearresteerd kunnen worden. En ze willen een journalistiek ethische raad oprichten, een raad die de moraal van de journalistiek in het oog moet gaan houden.

Bij de Gazeta Wyborcka, een van de grootste kranten in Polen, maakt men zich ernstig zorgen hierover. Zij vrezen dat de regeringspartij alle stemmen die kritiek hebben op de regering buitenspel willen zetten. Dat dit geen denkbeeldige angst is, is te horen in de documentaire De reportage die niet werd uitgezonden van Joost Wilgenhof.

Wat mag er nu wel en niet gezegd worden in het huidige democratische Polen?

Polen kent de Dag van de Vlag, een feestdag die voor het eerst werd gehouden op 2 mei 2004. De dag werd ingesteld om het Poolse volk kennis bij te brengen over de geschiedenis en het belang van nationale symbolen. Speciaal ter gelegenheid van deze dag maakte een Poolse radiomaker een reportage over de Poolse vlag en hoe Polen omgaan met hun nationale symbolen. De radioreportage Thee in een rood-wit kopje stond in het zendschema voor 2 mei 2018 en was al helemaal af, toen de hoofdredactrice van Radio Lublin besloot dat ie niet mocht worden uitgezonden.

De reden: ze vindt de reportage niet geschikt voor die dag. Waarom niet? Joost Wilgenhof spoorde de niet uitgezonden reportage op, liet hem vertalen en vraagt zich samen met de Poolse film- en literatuurwetenschapper Iwona Gusc af: wat mag er nou wel of niet gevraagd en/of gezegd worden in het huidige democratische Polen?

Radio Doc

Je hoort Radio Doc elke zondagavond tussen 21.00 en 22.00 uur. Kijk hier voor meer informatie.