Lopen de mammoet en de dodo straks weer op aarde rond?

Het idee is om de relevante genen uit een goed bewaarde cel van uitgestorven soort te knippen, vervolgens in een eicel van een nog levende verwante soort te plakken en deze te implanteren in een surrogaat-gastdier. Als alles dan goed gaat met de embryonale ontwikkeling, wat geen appeltje-eitje is, levert dit genetisch plakken en knippen uiteindelijk een moderne versie van een uitgestorven diersoort op. Terugfokken en klonen zijn trouwens twee andere technieken waarmee uitgestorven diersoorten weer een nieuw leven zouden kunnen krijgen.

Beluister hier het gesprek met wetenschapsjournalist Bennie Mols op NPO Radio 1 over de terugkeer van uitgestorven diersoorten:

Amerikaanse ecologen van de Universiteit van Californië in Santa Barbara (UCSB) publiceerden deze maand zelfs al richtlijnen voor de herintroductie van uitgestorven diersoorten. Als de techniek eenmaal zover is, moet de mens wel een verstandige keuze maken voor welke van de schier eindeloze reeks aan uitgestorven dieren het waard zijn om opnieuw te aarde te bevolken. En ook de International Union for Conservation of Nature denkt al na over welke soorten een herintroductie waard zijn.

De Amerikanen formuleerden drie belangrijke criteria. Ten eerste zouden we een diersoort moeten selecteren met een unieke functie in het ecosysteem. Sommige functies worden door vele soorten vervuld, andere maar door een of twee soorten. Alleen bij het laatste geval gaat het om unieke functies.

Ten tweede zouden we soorten moeten kiezen die recent zijn uitgestorven. De mammoet, die vierduizend jaar geleden uitstierf, voldoet daar niet aan. De trekduif, die rond 1900 uitstierf, maar daarvoor in gigantische aantallen in de Noord-Amerikaanse bossen leefde, wel. En ten slotte zouden we alleen diersoorten moeten selecteren die ook tot populaties kunnen uitgroeien die een bepaald verloren gegaan ecosysteem weer kunnen herstellen.

Wat heeft de mammoet hier nu te zoeken?

Groepen wetenschappers werken aan het tot leven wekken van de mammoet en de trekduif. Kritiek van collega’s is er uiteraard in overvloed. De wereld ziet er nu toch anders uit dan tijdens de laatste ijstijd? Wat heeft een mammoet in de wereld van nu te zoeken? En zelfs het Noord-Amerikaanse bos van nu is anders dan dat van tweehonderd jaar geleden, waarin de trekduif rondvloog. We kunnen toch ook niet verwachten dat als we een kind uit de Middeleeuwen in de schoolbanken van nu zouden zetten, het zich meteen thuis zou voelen?

Sommige wetenschappers willen daarom – het derde criterium - alleen maar diersoorten herintroduceren die ook nog een natuurlijke omgeving hebben om naar terug te keren, zoals de Christmas Island vleermuis en de lesser stick-nest rat, die alleen in Australië voorkwam. Maar goed, deze diertjes zijn niet zo spannend voor het grote publiek als de mammoet.

Ecologen die de herintroductie van uitgestorven diersoorten onderzoeken, zien hun idee als een volgende stap in het weer terugbrengen van beesten in een gebied waar ze ooit volop voorkwamen. Dat gebeurt immers al jaren. In Nederland zijn bijvoorbeeld de bever, de otter, de korhoen, de korenwolf en de wisent met meer of minder succes geherintroduceerd.

Een langere versie van dit artikel is te lezen bij De Kennis van Nu (NTR).