De norm

Tijdens een stroef lopend gesprek met een mevrouw van de turnbond (die eigenlijk helemaal niets van belang te melden had), zei de journalist die weinig op heeft met aardse zaken als topsport, ineens een zeer juiste zin: "Maar is wat er nu gebeurt dus de norm?"

Bingo.

Vaak zeggen buitenstaanders de kille waarheid. In dit geval toch. En met dat gezegde zette hij de mevrouw van de turnbond, die pas drie jaar daar een vage functie bekleedt, geheel vast in haar dromen. Zij was de vrouw die een weekje eerder riep dat ze wel wat zaken van die klagende ex-turnsters herkende.

Hoe durf je? Jammer, waarschijnlijk moedigde een Op1-eindredacteur van inferieure kwaliteit hem aan "af te sluiten". Precies op het moment dat Sander werkelijk "touché" kon zeggen, werden zijn vragen naar de zijkant gedreven. Wat een gemiste kans, wat een zeldzame onkunde… en dus niet van Sander. Hij dacht goed na en stelde de enige vraag die gesteld moest worden en hij deed dat gewoon goed en beschaafd.

Kopieren van buitenland

Ja, de norm in het vrouwenturnen (met excuses voor de meisjes die voor vrouwen worden aangezien) is inderdaad wat al die aangeklaagde trainers en coaches hun meiden hebben aangedaan.

Om ergens in de top van het mondiale top-turnen uit te komen moesten gewone trainers, huisvaders en vreemde snoevers, gymleraren, professionals en klungelaars overgaan tot het kopiëren van alles dat in het verre buitenland; in Roemenië, China, Zuid Korea, in de door zovelen geheiligde USA ook, in de DDR en in West Duitsland en overal elders was gebeurd met turntrainers en turnmeisjes.

Vernederen

‘De norm’ was inderdaad verworden tot een mixture van hard werken, uitschelden, vernederen, complimenteren, arm om schouders slaan, schoppen, lachen, blij zijn, complimenteren, bang maken, slaan, beschimpen, de schrik aanjagen en nogmaals: vernederen. Ja, dat staat er: vernederen, ongeveer het ergste dat een coach met een jeugdige sportieve pupil kan doen.

Er is niets ergers dan dat je als volwassen mens in de functie van trainer of coach je pupillen vernedert. Mensen die dat gedaan hebben en die dat nog doen, kunnen wat mij betreft direct en voor altijd uit de sportwereld verwijderd worden. Ik wil ze volgaarne uitzwaaien.

Ook al volgden die simpele zielen 'de norm'. Ook al kwamen ze er jarenlang mee weg omdat die onwaarschijnlijk slappe bestuursleden van welk turnbestuur dan ook altijd net even de andere kant opkeken als er weer een snerpend en dodelijk rapport voor hen was neergelegd.

Wat niet weet dat niet deert. Toch?

'Hij staat'

Het is vaak de verdienste van een programma als Op1 om juiste gasten aan tafel te hebben en hoewel de onderwerpen uitdrogen en de gezellige zijde van het leven steeds meer gezocht gaat worden, was het in dit geval toch wel aardig geweest om Sander die turnmevrouw een pak rammel te horen geven dat haar voor eens en altijd duidelijk had gemaakt dat ze bij een selectie slappelingen aangesloten is: turnbestuurders, mensen die ‘de norm’ aanhielden als hun heilige graal. Het is alsof je de angstig stil gebleven Hans van Zetten, die van 'hij staat' in een doodlopend, donker straatje in Gdansk, Varna of Constanta tegenkomt.

"Ha Hans!" Hij: "Ja, ik sta hier."

Je wilt niet weten wie of wat dat zijn, turnbobos, waarom ze besturen en wat er in hun hoofd omgaat. De bewegingen van turntrainers kennen we nu. Zij volgen ‘de norm’ en vinden zichzelf onschuldig in het raam van alles dat over deze beroepsgroep is gezegd.

Een zwakke zwaai ten afscheid van hun leven in het grote mensensportland lijkt me het enige.

En de hoop dat er iemand is die dan met overenthousiaste stem zal roepen "en die staan buiten."

'De norm' in wielrennen

Wielrennen dan maar. We fietsen weer en we vallen weer.

De godsalmachtige crash van Fabio Jakobsen noopte het keurige en respectabele ochtendblad TROUW ertoe pagina drie geheel in te ruimen voor de horror-achtige valpartij die plaatsvond in een steil straatje in Katowice, het te beschrijven, te analyseren en te overdekken met een dwingende vraag: wie is aansprakelijk voor wat we zagen?

Ik ben bang dat hier ook snel de term 'de norm' zal vallen.

Wielersprints zijn cowboy-achtige exercities waar durfallen hun best doen, tegen alle wetten van de beschaving in, de wedstrijd te winnen. De geschiedenis leert ons dat alles gepermitteerd is; op standrechtelijke executie per pistool na.

Je mag alles, als je maar twee handen aan je stuur houdt. Daar dachten reeksen moordenaar-sprinters in Italië al ettelijke jaren geleden heel anders over. Je pakte een shirt van je tegenstander en je trok hem weg of van zijn fiets af. Of je pakte je buurman bij diens zadelpen en trok hem geheel terug. Of je kwakte je hoofd in het middenrif van je buurman, of je stuurde uit, naar links of naar rechts. Of je remde ineens hard, of je reed expres in het achterwiel van de man die schuin voor je reed, je pakte een schouder, desnoods een arm, je vernielde alles dat sportief mocht heten, want in de echte, hartstochtelijke, lichamelijke liefde en in massasprints mocht immers alles.

Ja, inderdaad: alles mocht: ‘de norm’ was immers dat alles mocht, want massasprints van grote omvang vroegen om meer dan keurige mensen die zich netjes aan regels hielden.

Renners die remden waren doetjes, renners die afgaven en wegstuurden van het sprintersbal, waren te keurig opgevoed, renners die openlijk riepen dat het “waanzin” was die gooiende, kwakkende mannen op die ranke fietsjes hun gelijk te geven waren geen echte mannen. Een echte sprint stond bol van de verboden zaken en verder niet meer lullen, maar poetsen.

Horrofilm

De valpartij was een horrorfilm gelijk, maar zo waren er meer in de sprintgeschiedenis. Renners die ingehaald dreigen te worden, renners die ineens een hoofd van een tegenstander naast zich zien, hebben de neiging “de poort te sluiten”, want dat is hen geleerd en aangepraat. Ze sturen licht uit en die ander, die de kracht heeft, nog sneller te trappen, ziet de trechter versmallen. Dat hoort bij ‘de norm’.

Natuurlijk zal Dylan Groenewegen nog heel lang met een schroeiplek op zijn tere ziel blijven rondrijden en hopen we met zijn allen dat Jacobsen zal herstellen en geen nare gevolgen zal overhouden aan deze slechte film op een late woensdagmiddag in een stupide aangelegde eindsprint in Polen.

Een hel gecreëerd

Natuurlijk, de inrichters daar dienen zich te schamen; zij creëerden een hel door bergaf te laten sprinten, door mannen met meer dan 80 kilometer per uur op de fiets een trechter in te sturen, door halfbakken hekken en zwakke afweerkussens op te bouwen en ja, die renners hanteerden ‘de norm’ en niets anders. Er waren er die hier eerder gesprint hadden: met 84 per uur de hel in…wat volgde was 'de norm'.

Sommigen reageerden fel, sommigen waren boos, er waren opgeblazen ploegmanagers die met gevangenisstraf in de mond liepen, maar zo eens in de zoveel tijd wordt er, waar dan ook op de wereld, via ‘deze norm’ gesprint in een wielerkoers. Ja, het is gekkenwerk, maar het gebeurt, iedere keer weer. Een dag later wint een ander.

Spektakel

Schouder aan schouder, 210 hartslagen, krakende kettingen, uitgestoken ellenbogen, gevloek in zes talen, gesnuif, gescheld, licht van hun lijn wijkende renners, trekken, duwen, Godver, een klap, vliegende fietsen, stof, gegil, vallen, blijven liggen…’De norm’.

Spektakel, dat is waar…De Ronde van Polen werd voor heel even sportnieuws over de gehele wereld…en ja, helaas, soms gaat het weleens mis. Goed mis zelfs, maar dat is het risico van het vak.

Hartelijk dank.

Op1 had op donderdagavond uiteraard weer uitzending en weer zat Sander als vragensteller aan tafel. Hij had de vraagstelling van een week eerder moeiteloos kunnen gebruiken in de (veel te korte) gesprekjes met Michael Boogerd (ex-wielrenner) en Tijs Zonneveld (AD-journalist), maar kwam er ook weer niet aan toe. Riep iemand in zijn oor "afsluiten!"

‘De norm’ dus, binnen ieder televisieprogramma. Daar dus ook.

Download de NPO Radio 1-app

Met onze app mis je niks. Of het nou gaat om nieuws uit binnen- en buitenland, sport, tech of cultuur; met de NPO Radio 1-app ben je altijd op de hoogte. Download 'm hier voor iOS en hier voor Android.