'EU-propaganda' jaren weggemoffeld in Tweede Kamer

Het is januari 2016 als Nederland een bijzondere eer te beurt valt: zes maanden lang zijn we ‘voorzitter’ van de Europese Unie en mag Nederland vergaderingen leiden van de Raad van Ministers. Dat is niet onbelangrijk, want voorzitter zijn betekent méér invloed op de Brusselse agenda.

Bovendien is het voorzitterschap met al dat buitenlandse bezoek een buitenkansje om je land eens goed op de (Europese) kaart te zetten. De Tweede Kamer organiseert daarom samen met de Eerste Kamer conferenties in de Ridderzaal en er komt een apart NLEU-logo voor het parlement. Dat komt op speciale banieren te staan, kladblokken, gummetjes en, jawel … bekertjes.

De Brusselse bekertjesban

Hoewel de organen van de Tweede Kamer de plannen goedkeuren (en ervoor betalen), blijkt al snel dat niet alle Tweede Kamerleden kunnen leven met de 'EU-propaganda'. Zo kijkt Eurokritisch SP-Kamerlid Ronald van Raak met ontsteltenis om zich heen als hij alle EU-symboliek ontwaart in de hal van het Kamergebouw. "De Tweede Kamer hoort neutraal te zijn", zegt Van Raak. 'Politieke boodschappen' horen er niet thuis.

Als de SP'er van de eerste schrik wil bekomen en een bakje koffie zoekt, breekt zijn klomp opnieuw: zelfs de gebruikelijke koffiebekertjes blijken vervangen voor exemplaren met het speciale NLEU-logo! "Toen knapte er iets", zegt Van Raak, die daarop klaagt bij het presidium (het bestuur van de Tweede Kamer) en hij zet een fotoverslag online.

Het presidium komt er vervolgens achter dat er niet alleen gemor klinkt vanuit de SP-fractie. Vóór EU-sceptische Kamerleden met draaiende camera's voor heisa kunnen zorgen, neemt het Kamerbestuur een drastisch besluit: Binnen één dag moeten NLEU-stickers op de roltrappen weg en de bekertjes mogen niet langer op 'in het oog springende locaties' staan. Medewerkers sjouwen daarna de honderden bekertjes vlug uit het zicht. Een groot deel, zeggen bronnen, wordt opgeslagen op de zolders van het Kamergebouw.

De verloren bekertjes

Om te checken of die bekertjes er nog liggen, volgt een zoektocht met collega Hans van Waas langs de zolders en kerkers van het parlement. De oogst is aanvankelijk niet spetterend: een oud PvdA-jack en wat folders op de zolder waar vroeger de PvdA heer en meester was en een stel medewerkers en Kamerleden dat ons verbaasd aankijkt als we vertellen waar we naar op zoek zijn.

Als de hoop op een glimp van bekertjes begint te verdampen, komen we aan bij de burelen van het EU-gezinde D66. Hoe kan het ook anders? Juist daar blijken NLEU-bekertjes, gummetjes en kladblokjes lange tijd te hebben gelegen, wachtend op betere tijden voor de EU. Inmiddels zijn de bekertjes - op een enkele na - bijna allemaal opgebruikt. Maar uit het zicht van het grote publiek.

Symbolen

Wat dit voorval eens te meer laat zien is dat de strijd om de EU vaak gaat over symbolen. Het parlement heeft jaren gesteggeld over plannen om de EU-vlag op het dak te hijsen of juist te laten strijken en na het Nederlandse 'nee' bij het referendum over de Europese grondwet in 2005, kwam er alsnog een Europees verdrag dat er sterk op leek, maar dan zonder de symboliek van de Europese vlag en het Europees volkslied. En dan is er ook nog de Euro.

De inhoud kan bij zo'n strijd om beelden makkelijk uit zicht raken, zoals toen PVV-leider Geert Wilders naar Brussel reisde om voor camera's 'de Nederlandse ster' uit een meegebrachte EU-vlag te knippen. Toch kan de strijd om zoiets ongrijpbaars als de EU niet zonder treffende en tastbare symbolen en voorbeelden. Zonder blijft zo'n EU-verhaal vaag en abstract.

In Groot-Brittannië hebben de Brexiteers hun zege bij het Brexit-referendum deels te danken aan die sterke symboliek. Op hun campagnebus stond dat er 'EU-geld' naar de gezondsheidszorg zou gaan bij een Brexit en de slogan 'take back control' helpt je sneller aan een positief beeld dan bij het 'better together' van de Remainers.

Dus wat mij betreft zien we bij de Europese verkiezingen straks nog veel meer bekertjes, gele hesjes en misschien zelfs vaasjes langsvliegen in de campagnes. En hopelijk ook nog met een goed verhaal erbij.

Joost Bekendam is politiek redacteur bij De Nieuws BV.