Zes conclusies na de asieldeal

1. De coalitie heeft geen trek in verkiezingen

“Een gijzeling in een gevangenis, dat is pas een crisis!” Ik vraag er niet eens naar, maar Madeleine van Toorenburg wil toch duidelijk maken dat het voortbestaan van Rutte III echt niet op het spel heeft gestaan. Ook de ChristenUnie, D66 en de VVD bezweren: Alles ging in goed overleg.

Direct de eerste maandag, nu bijna twee weken terug, was de afspraak al: Hier gaan we uitkomen. Al was toen totaal niet duidelijk hoe. Dijkhoff heeft met zijn drammers-interview het crisis-relais in de hoofden weliswaar aangezet, maar de realiteitszin in de coalitie is er nog. Met een gezamenlijk verlies van 14 zetels in de peilingen heeft niemand nu trek in verkiezingen. Rutte voorspelde vrijdag zelfs met enige vrees in de stem dat een volgende coalitie geen kwartet maar een vijftal kan zijn.

2. Het gaat best ok met de VVD

Diezelfde Rutte kan ook opgelucht ademhalen over hoe zijn eigen partij ervoor staat. Nu hij zelf niet in de cockpit zat om zijn club door turbulentie te loodsen bleek dat co-piloot Klaas die klus ook wel aan kon. Het draaide misschien niet uit op een liberaal pretpakket, toch kan zijn partij best gelukkig zijn met de gevonden landingsplaats.

Een CDA-draai op het kinderpardon met deze uitkomst had ik vier weken terug als VVD-winst uitgelegd. Afschaffing van het kinderpardon en de discretionaire bevoegdheid, minder vluchtelingen op uitnodiging en meer IND-geld in ruil voor een eenmalige verruiming, daar hoeven de liberalen zich niet voor te schamen.

Dat de harde houding Dijkhoff intern weinig problemen opleverde is een tweede winstpunt. Achter de schermen een mokkende senator, voor de camera’s drie gepikeerde oefenmastodonten -Eenhoorn, Homan en Weisglas- en een bezorgde brief van een tiental lokale fracties, dat valt te overzien. De kritiek op de uiteindelijke deal komt niet verder dan een verongelijkt fractielid dat zich ‘verneukt’ voelt door het CDA.

3. Buma is gehavend

De christendemocraten kunnen wat dat betreft jaloers zijn. Ze lijken op het eerste gezicht een winnaar, maar bij nadere inspectie zijn littekens te zien. Dat Buma buigt voor interne druk en extra eisen moet stellen om zijn partij binnenboord te houden is een veeg teken voor een politiek leider.

Nu duidelijk is dat de zo rechtlijnige Buma minder stuurvast blijkt dan gedacht zal zijn positie in gevaar komen. Wat al een tijd gefluisterd werd kan nu hardop worden gezegd: de houdbaarheidsdatum van Sybrand is in zicht. De komende tijd zullen zijn opvolgers zich ongevraagd warm gaan lopen.

4. Lobbyen lukt niet alleen multinationals

Al hebben die zeshonderd kinderen die mogen blijven dat heus niet alleen aan een onzekere Buma te danken. De aanpassing van het regeerakkoord heeft niet alleen geprofiteerd van politieke verdeeldheid. Vooral de inzet van een kleurrijke coalitie heeft ze hier gehouden.

Achter de schermen draaide de afgelopen maanden een politieke machine op volle toeren. Een onwaarschijnlijke alliantie van kerken, progressieven, politici, vrijwilligers en activisten heeft het onmogelijke gepresteerd. Nu een onwaarschijnlijk lastig dossier in het regeerakkoord is aangepast, lijkt dit de succesvolste lobby deze kabinetsperiode.

5. Ze zijn er nog niet

Al is de vraag wel wat er precies bereikt is. Wat de asieldeal inhoudt moet de komende weken duidelijk worden. De papieren afspraken zijn nu nog multi-interpretabel. Zowel over de discretionaire bevoegdheid als de afschaffing van het kinderpardon doen binnen de coalitie meerdere verhalen de ronde.

Joël Voordewind van de ChristenUnie weet bijvoorbeeld nog niet of asielkinderen die zich nu vlug nog aanmelden voor de pardon-procedure nog kans maken. Ook denkt hij dat de objectieve schrijnendheid commissie gevuld wordt met experts en pedagogen.Tegelijkertijd zegt staatssecretaris Harbers in de Kamer, die regeling bestaat niet meer; die kinderen zijn kansloos en die commissie bestaat al. Volgens de VVD wordt dat namelijk de ambtelijke commissie die nu al naar die zaken kijkt.

6. Blije kinderen

Tot Harbers de afspraken naar ieders tevredenheid heeft uitgewerkt is deze deal misschien meer een bestand dan een akkoord. Daarmee is de belangrijkste conclusie dat zo’n zeshonderd kinderen in hun eigen bed mogen blijven slapen.

David van der Wilde is politiek redacteur voor De Nieuws BV