Grotere Stonehenge nog interessanter dan gedacht

Samen met andere medewerkers van de Gentse onderzoeksgroep Orbit, is de jonge Belgische bioingenieur Philippe De Smedt (Universiteit Gent) gespecialiseerd in het scannen en inventariseren van bodemvariaties. Hun werk leverde eerder een belangrijke bijdrage in de Britse-Oostenrijkse ontdekking van Superhenge.

Het toeval wil nu dat De Smedt in Groot-Britannië op een ander archeologisch terrein actief was en door de Britse onderzoekers vrijdag uitgenodigd werd om naar Superhenge terug te keren. Want tegen alle verwachtingen in kregen de Britse onderzoekers veel sneller de toestemming van de autoriteiten om in het beschermde gebied twee Superhenge-stenen uit te graven.

Dierenbeenderen en hertengeweien

Maar die stenen hebben ze nooit gevonden. In plaats daarvan vonden ze de overblijfselen van twee kuilen waarin vroeger grote rechtopstaande houten palen hebben gestaan. Van die palen vonden ze alleen houtsnippers terug, maar tot hun verrassing constateerden de onderzoekers dat er ook dierenbeenderen, hertengeweien en vuurtsteenartefacten in dezelfde kuilen lagen begraven.

"Het was behoorlijk indrukwekkend om de opgravingen mee te maken," vertelt De Smedt. "De paalgaten moeten heel groot zijn geweest. De kuilen die ze hadden uitgegraven gingen tot ongeveer anderhalve meter diep. Aangezien de palen zo diep in de grond zaten, vermoeden we dat ze heel groot waren en hoog boven de grond uitstaken. De bewoners hadden aan één kant van elk gat ook telkens een helling uitgegraven om de palen gemakkelijker te kunnen plaatsen. Op de halve cirkel van Superhenge moeten minstens zo'n 120 palen hebben gestaan."

Houten palen en organische resten: veel beter dan stenen

Waar kwam het idee dan vandaan dat er misschien stenen onder de grond zaten? Zaten er dan fouten in de manier waarop de bodem rond Superhenge gescand werd? "Nee", zegt De Smedt. "De data van de grondradar konden de structuren in de bodem wel aanduiden, maar de opgravingen tonen nu dat de invulling van de kuilen verkeerd werd geïnterpreteerd. Met andere woorden: de metingen toonden correct de variaties in de ondergrond, de uiteindelijke interpretatie is de menselijke factor in de data-analyse. Deze kan altijd bijgesteld worden door gegevens van de opgraving. Zo werkt wetenschap."

Bovenal vindt De Smedt ook dat deze wijziging niets afdoet aan de belangrijkste hypothese van het hele Superhenge-project. ‘Een nederzetting van meer dan 4500 jaar geleden evolueerde uiteindelijk tot een grote ringvormige rituele plaats. En later werd het gebied om een onduidelijke reden bedekt met aarde. De houten palen zijn nu een nieuwe ontdekking, maar die werden al verwijderd voor Superhenge onder de aarde kwam te liggen.'

En voor deze auteur zijn de gevonden voorwerpen gewoon veel interessanter dan de stenen. Welke bomen en dierenbeenderen werden gebruikt? Dat kunnen onderzoekers nu gaan analyseren. Koolfstofdateringen kunnen ons vertellen hoe oud de houtschilfers, dierenbeenderen en vuurstenen zijn. En nieuwe opgravingen kunnen ons altijd nieuwe sporen geven. Was Superhenge een offerplaats? We zijn benieuwd. Wordt vervolgd.

Dit artikel is verzorgd door De Kennis van Nu. Een aantal foto's van de opgravingen vind je hier.