Test zelf je eten op de houdbaarheid

In Nederland verspillen we jaarlijks zo’n 13% van ons vaste, eetbare voedsel. Dat komt neer op gemiddeld zo’n 41 kilo per persoon. Wereldwijd gaat er jaarlijks 1,3 miljard ton voedsel verloren, wat ruim een derde is van de totale voedselproductie. Ook al komt dit niet alleen doordat mensen zich te strikt aan de houdbaarheidsdata houden, toch leek het onderzoekers een goed idee als mensen zelf hun levensmiddelen konden testen op houdbaarheid en kwaliteit. Het zou onnodig weggooien van goede producten kunnen beperken.

Papiertjes met nanodeeltjes

De smart labels zijn in feite kleine stukjes papier met daarop minuscule nanodeeltjes van verschillende materialen. De nanodeeltjes reageren op specifieke stoffen in bijvoorbeeld voedsel en veranderen hierdoor van kleur. De kleurgradatie geeft aan in welke mate die stof aanwezig is in het product. Verschillende nanodeeltjes reageren op verschillende stoffen. De onderzoekers kunnen daarom smart labels maken met een keur aan functies. Naast het detecteren van schimmel wordt er bijvoorbeeld gewerkt aan het detecteren van schadelijke bacteriën die vaak in voedsel worden aangetroffen, zoals E.coli en Salmonella.

Niet alleen voedselbederf

De onderzoekers zijn het verst met de ontwikkeling van anti-oxidantdetectoren. Als stoffen worden blootgesteld aan zuurstof dan gaan zij een chemische reactie aan met die zuurstof. Dit heet oxidatie. Een bekend voorbeeld hiervan is roestend metaal, maar denk wat voedsel betreft maar eens aan appels of bananen die bruin worden als ze geschild zijn. Oxidatie is dus deel van het verouderingsproces van voedsel.

Anti-oxidanten zijn stoffen die dit proces juist tegen gaan. Deze anti-oxidanten zitten in natuurlijke producten, maar worden tegenwoordig ook vaak toegevoegd in voedingsmiddelen omdat ze voor mensen gezond zouden zijn. Met de smart labels van de onderzoekers zou je dus naast voedselbederf ook de kwaliteit van voedsel kunnen controleren. Ook zijn er al smart labels die kunnen controleren op milieuvervuiling in voedselproducten.

Klein, goedkoop en mobiel

De labels kunnen volgens de onderzoeker goedkoop en in grote getalen geprint worden. Hierdoor zouden de labels toegankelijk zijn voor gewone consumenten en kunnen ze bijvoorbeeld verwerkt worden in de verpakkingen van voedingsmiddelen en cosmetica. Ook voor onderzoekers zijn de detectoren handig om bijvoorbeeld in de natuur naar planten te zoeken die bepaalde stoffen bevatten, zoals anti-oxidanten. Waar de onderzoekers normaal gesproken apparatuur zouden moeten meenemen hebben ze met deze uitvinding aan wat wonderbaarlijke “postzegeltjes” genoeg.

Dit artikel werd verzorgd door de wetenschapsredactie van De Kennis van Nu (NTR).

NPO Radio 1 houdt je dagelijks op de hoogte over de laatste ontwikkelingen in de wetenschap

Maandag t/m vrijdag rond 16.20 uur in Nieuws en Co