Neurowetenschapper Fleur Zeldenrust moest titel onderzoek aanpassen door beleid Trump: 'Het is bizar'

"Ik werk met een Amerikaanse collega en we begeleiden samen een promovendus. Het onderzoek gaat over hoe verschillende hersencellen eigenschappen hebben die invloed hebben op informatieverwerking", vertelt ze. "In ons artikel gebruikten we het woord 'celdiversiteit' in de titel. Toen kwam het nieuws dat de Amerikaanse National Institutes of Health (NIH) censuur toepast op bepaalde woorden. 'Diversity' stond op die lijst. Daarom hebben we de titel aangepast.

Zichtbaarheid onderzoek

Ondanks dat het om Amerikaanse wetgeving gaat, heeft het ook hier invloed, legt Zeldenrust uit. "Je publiceert om collega’s je onderzoek te laten lezen. Maar als een grote zoekmachine als PubMed – beheerd door NIH – je artikel niet toont vanwege zo’n woord, is het onderzoek eigenlijk onzichtbaar. Bovendien werkt mijn collega aan een Amerikaanse universiteit. Dat is een serieus probleem."

Zeldenrust noemt de regel bizar. "Het doet me denken aan 1984. Er wordt gewoon een woord geschrapt. Dat is heel raar." Op sociale media waren de reacties verdeeld: sommigen vinden het techt om 'woke-gedoe' te schrappen, anderen maken zich zorgen over de wetenschappelijke integriteit. "Maar het is vooral eng dat je zulke dingen moet aanpassen vanwege de regering in Amerika."

Autonomie

Zebenadrukt dat dit ook laat zien hoe afhankelijk Europese wetenschappers zijn van Amerikaanse platforms. "We delen onze data via de NIH, en Google Scholar - een Amerikaans techbedrijf. Eigenlijk zijn wij dus heel erg afhankelijk van Amerikaanse instanties en big techbedrijven voor het opslaan en delen van onze data en resultaten. Dat toont aan dat onze autonomie wordt aangetast. Daar moeten we in Nederland en Europa maar eens goed over nadenken.