Waarom mieren ook achteruit in een rechte lijn kunnen lopen

Probeer het straks eens uit. Kun jij buiten achteruit lopen in een redelijk rechte lijn? Grote kans dat je tegen lantaarnpalen aanloopt en wat boze reacties naar je hoofd geslingerd krijgt, want recht achteruit lopen is heel erg moeilijk. In tegenstelling tot mensen zijn mieren hier heel goed in. Mieren lopen vaak achteruit, in een rechte lijn naar hun nest, omdat ze op die manier makkelijk voedsel mee kunnen slepen. Hoe doen ze dat toch? Een aantal wetenschappers ontdekte dat mieren aan de hand van de zon de goede looprichting bepalen.

Training

De onderzoekers testten mieren in een woestijnachtig gebied vlakbij Sevilla, Spanje. Eerst trainden ze de mieren een bepaalde route te lopen, van het nest naar een plek waar eten te vinden was, en weer terug. De route was afgezet met behulp van plastic schotten.

Hierna haalden de onderzoekers de schotten weg en zetten zij de mieren weer bij het beginpunt, waar ze de mieren een koekkruimel of stukje salami gaven. Kleine stukjes eten waren ongeveer zo groot als een speldenknop. Grote stukjes eten waren ongeveer zo groot als twee platte knopen.

Experimenten

Mieren met een klein stukje voedsel konden vooruit lopen. Mieren met grote stukken voedsel moesten achteruit lopen. De onderzoekers deden verschillende experimenten en bekeken wat de achteruitlopende mieren deden. Zo moesten de mieren in het eerste experiment de weg naar het nest terugvinden zonder de plastic schotten en werden de mieren in een volgend experiment op een nieuwe plek losgelaten. In het laatste experiment zorgden de onderzoekers ervoor dat de mieren de zon niet konden zien. Wat bleek? In elk experiment liepen de mieren perfect achteruit, behalve in het laatste. Wanneer de mieren de zon niet meer konden zien, liepen ze straal de verkeerde kant op. Mieren bepalen dus hun looprichting aan de stand van de zon. Een soort natuurlijk ingebouwd kompas, dat hen altijd de weg wijst.

En nu? Hebben wij mensen dit ook? Helaas. Wij kunnen op basis van de zon onze looprichting niet aanpassen. Als je straks naar buiten gaat, zal je toch echt een gewoon kompas moeten gebruiken om in een rechte lijn achteruit te blijven lopen.

NPO Radio 1 houdt je dagelijks op de hoogte over de laatste ontwikkelingen in de wetenschap
Maandag t/m vrijdag rond 16.20 uur in Nieuws en Co
Dinsdag en woensdag rond 11.35 uur in De Ochtend

Dit artikel is verzorgd door de wetenschapsredactie van de De Kennis van Nu (NTR).