Zo herken je het creatieve brein

Dat het vermogen om creatief na te denken sterk samen hangt met hoe succesvol mensen zijn in de kunsten en de wetenschap, was al bekend uit eerder onderzoek. Zet die creatieven in een hersenscanner, en het wordt duidelijk waar in hun hoofd die creativiteit zich afspeelt. Het blijkt dat er netwerken in hun hoofd samenwerken, die bij de meeste mensen los van elkaar functioneren.

Het gaat om drie verschillende netwerken: het defaultnetwerk – dat vooral actief is in rusttoestand, de saliency map – die opmerkelijke details in je omgeving detecteert, en het executieve systeem – dat betrokken is bij het plannen en bijsturen van gedrag. Het zal niet verbazen dat deze systemen normaliter los van elkaar opereren; ze hebben verschillende en deels tegengestelde taken. Maar voor creatief denken zijn ze blijkbaar alle drie essentieel.

Bedenk een nieuwe toepassing

De onderzoekers ontdekten dit door de proefpersonen een klassiek proefje te laten doen dat creatief denken vereist. In het ene geval moesten ze een typische toepassing noemen voor een alledaags voorwerp als een doos of een mes. Daar is weinig creativiteit voor nodig. In het tweede geval moesten ze voor datzelfde voorwerp juist een nieuwe, ongewone, niet bestaande toepassing bedenken. Hierbij zag je, vooral bij de mensen die met de meest creatieve oplossingen kwamen, dat de drie verschillende netwerken tegelijkertijd actief waren en met elkaar samenwerkten.

Uitwisseling is dus essentieel. Ook op andere niveaus lijkt dat principe een belangrijke rol te spelen. Wetenschappers, kunstenaars en filosofen komen vaak tot hun beste werk in een omgeving waar ze hun ideeën kunnen uitwisselen met andere mensen.

Dit artikel is verzorgd door de wetenschapsredactie van De Kennis van Nu (NTR).

NPO Radio 1 houdt je dagelijks op de hoogte over de laatste ontwikkelingen in de wetenschap

Maandag t/m vrijdag rond 16.20 uur in Nieuws en Co