Het laatste grote mysterie - ons bewustzijn - is na 25 jaar nog steeds niet opgelost

"Wedden dat we over 25 jaar weten hoe het brein bewustzijn produceert?" Dat was in essentie de weddenschap die hersenwetenschapper Christof Koch 25 jaar geleden afsloot met filosoof David Chalmers. De filosoof won - we hebben nog steeds geen idee.

Maar een nieuwe studie, waar beide heren aan meededen, brengt ons wel weer een stapje verder. Die studie, kort genoemd in de podcast Kennis & Co, werd deels aan de Nederlandse Radboud Universiteit uitgevoerd.

'The battle of the brain theories', is het onderzoek wel genoemd. Veelbelovende theorieën over het bewustzijn worden in een één-op-één wedstrijd tegenover elkaar gezet, en de winnaar mag door naar de volgende ronde. Maar de eerste ronde heeft geen duidelijke winnaar opgeleverd. "Beide theorieën moeten worden aangepast", vertelt neurowetenschapper Lucia Melloni aan het wetenschappelijke blad Nature.

Voor of achter?

De ene theorie stelt voor dat het bewustzijn wordt gevormd door een structuur aan de achterkant van je brein, waarbij speciale zenuwverbindingen zorgen voor bewustzijn. De andere theorie stelt dat bewustzijn ontstaan als informatie wordt verspreid door gebieden aan de voorkant van je brein.

De eerste theorie - Integrated Information Theory (IIT) - kwam wel iets beter uit de strijd dan de tweede (Global Workspace Theory, of GWT), "maar dat betekent niet dat IIT waar is en GWT niet", aldus Melloni.

Kistje wijn

Wat het wel betekent: we weten nog steeds niet hoe bewustzijn ontstaat in ons brein. Filosoof Chalmers mocht daarom afgelopen week een mooi kistje Portugese wijn in ontvangst nemen van verliezer Koch. Die laatste blijft echter optimistisch, en verwacht dat we over nog eens 25 jaar het bewustzijn toch echt wel zullen hebben ontraadseld. De tijd zal leren wie er dan naar huis gaat met een kist wijn.