Een nieuwe schroef voor botbreuken is voortaan van echt bot

Omdat gebroken beenderen wel dichtgroeien, maar niet altijd in de oorspronkelijke vorm, worden botten soms aan elkaar geschroefd. Deze techniek zorgt ervoor dat botten in de juiste stand staan tijdens het natuurlijke helingsproces. Om grotere delen van het skelet te vervangen, gebruikt men implantaten van metalen of kunststoffen. Idealiter wordt de breuk echter zoveel mogelijk gevuld met echt botweefsel.

In maart van dit jaar berichtte De Kennis van Nu al over een techniek die het lichaam stimuleert botweefsel aan te maken. Daarbij print een 3D-printer een holle prothese van titanium die, eenmaal in het lichaam geplaatst, dichtgroeit met eigen bot. Door de poreuze structuur is de prothese een ideale aanhechtingsplaats voor botgroei. Een nieuwe techniek zorgt er nu voor dat er voor ondersteunende schroeven zelfs helemaal geen metaal meer nodig is.

Botje bij botje

Artsen in Oostenrijk hebben namelijk schroeven ontwikkeld van het best denkbare materiaal om botten te helen: menselijk bot. Een bijzonder voordeel is dat deze schroeven volledig vergroeien met het ontvangende bot, waarbij de naden na een jaar al niet meer zichtbaar zijn op röntgenfoto’s. Lichaamseigen cellen vullen de schroef namelijk verder in en maken het zo onderdeel van het eigen lichaam. Het donormateriaal wordt verkregen uit de compacte kern van het grootste menselijk bot, het dijbeen.

Op zich waren metalen schroeven al een stap vooruit: spalk en gips leidden vroeger nog wel eens tot scheve ledematen. Maar het lichaam beschouwt schroeven van titanium of staal soms als indringer, wat complicaties tot gevolg kan hebben. Bovendien moeten de huidige schroeven vaak in een tweede operatie worden verwijderd, met alle extra risico’s van dien. De nieuwe schroeven van bot hebben deze nadelen dus niet.

Gespecialiseerde schroeven

Om de nieuwe botschroeven voor zoveel mogelijk lichaamsdelen beschikbaar te maken, worden er verschillende typen ontwikkeld. Omdat elk deel van het skelet zijn eigen vorm heeft en anders wordt belast, is dit een ingewikkeld proces. Zo zijn in de bovenkaak kleine schroeven nodig die weerstand kunnen bieden aan de krachtige kaakspier. Het ontwerp komt heel nauw: zo heeft de vorm van de schroefdraad veel invloed op de krachten die de schroeven kunnen opvangen.

De schroeven zijn afkomstig van overledenen die hun botmateriaal ter donatie hebben opgegeven. Voor gebruik vindt er een strenge selectie plaats waarbij het medisch dossier van zowel donor als patiënt wordt doorgelicht.

De botschroeven vormen een combinatie van transplantaat, prothese en eigen botgroei, waarbij dus geen kunstmatig materiaal meer nodig is. Artsen in Oostenrijkse ziekenhuizen maken al gebruik van deze methode van botgenezing.

Dit artikel is verzorgd door de wetenschapsredactie van De Kennis van Nu (NTR).

NPO Radio 1 houdt je dagelijks op de hoogte over de laatste ontwikkelingen in de wetenschap

Maandag t/m vrijdag rond 16.20 uur in Nieuws en Co