Hoe je de wereld kunt veranderen door koekjes te eten

Steeds vaker klinken er stemmen uit de maatschappij om voedselverspilling tegen te gaan. Ons voedsel wordt meer en meer gebruikt als diervoer, voor het maken van energie of voor het maken van mest voor in de landbouw. De Universiteit van Wageningen onderzocht of het mogelijk was om iets te doen aan deze voedselverspilling. Van de broden die supermarkten terug naar bakkerijen stuurden, lukte het de onderzoekers om ontbijtkoek en koekjes te maken.

Voedselverspilling in cijfers

Hoeveel voedsel wordt er nu eigenlijk verspild? Nog steeds heeft de overheid daar geen goed zicht op. Zo is veel bekend over hoeveel voedsel bij cateringbedrijven wordt weggegooid, maar ontbreken de cijfers van kleine cafés en restaurants. Ook zijn er veel schakels in de voedselketen waar telkens een klein percentage voedsel wordt verspild en zijn er geen duidelijke definities over wat ‘voedselverspilling’ precies inhoudt. Als voedsel bijvoorbeeld wordt omgezet in energie, is dat dan verspilling, omdat het niet gebruikt wordt door mensen of dieren om opgegeten te worden?

Wat we wel weten is dat we elk jaar per persoon 349 kilo voedsel gebruiken. Het CBS schat dat van die 349 kilo, we 47 kilo weggooien. Omgerekend naar een gemiddeld huishouden komt dat ongeveer neer op 36 pakken melk, 41 eieren, 21 broden, 168 tomaten en 130 appels. Allemaal voedsel wat gewoon opgegeten kan worden.

Politiek statement

Naast de koekjes van de Wageningen Universiteit zijn er meer initiatieven iom iets te doen tegen voedselverspilling. Mensen starten campagnes om raar uitziende groentes niet weg te gooien of beginnen met ‘dumpster diving’. Bij dat laatste gaan mensen langs supermarkten en restaurants, op zoek naar eten dat weggegooid wordt als zij het niet opeten. Volgens antropologe Cristina Grasseni maken dumpster divers zich hard voor voedselverspilling om maatschappelijke verandering teweeg te brengen. Grasseni is universitair hoofddocent aan Universiteit Utrecht en heeft onderzoek gedaan naar alternatieve voedselnetwerken.

Grasseni: "Deze mensen proberen gratis voedsel te krijgen. Dit kan zijn omdat ze niet te veel geld willen uitgeven aan voedsel, maar het kan ook uit morele overtuiging zijn. Mensen zeggen: 'Waarom zouden we meer kopen als we het eten wat er nog ligt niet opgemaakt hebben?'".

Alumna Kiki Haan, die onderzoek deed naar voedselverspilling aan hetzelfde departement als Grasseni, beaamt dat: "Mensen raken gefrustreerd. Ze vinden het zonde dat goed eetbaar voedsel wordt weggegooid, maar ook wordt vaak maatschappelijke frustratie geuit. Hier gooien we voedzaam eten weg, terwijl er tegelijkertijd op andere plekken in de wereld mensen geen toegang hebben tot goed eten." Door zich in te zetten tegen voedselverspilling, reflecteren mensen als het ware op de maatschappij om hen heen.

Luister naar een reportage over het retourbrood en een interview met Toine Timmermans, manager van de onderzoeksgroep aan de Universiteit van Wageningen die zich bezighoudt met het verduurzamen van voedselketens:

Dit artikel is verzorgd door de wetenschapsredactie van De Kennis van Nu (NTR).