Tweetaligheid goed voor je brein? Denk ook eens aan een dialect

Mensen die twee of meer talen beheersen, hebben betere ‘executieve functies’: ze scoren beter op het gebied van aandacht, het vermogen impulsen te onderdrukken, het maken van plannen, problemen oplossen en het onthouden van dingen. Uit recent onderzoek blijkt nu dat mensen die meerdere dialecten beheersen, of een taal en een dialect, op dit gebied bijna net zo goed scoren.

Kinderen op Cyprus, die zowel modern Grieks als Cypriotisch Grieks spreken kunnen zich bijvoorbeeld beter concentreren bij testjes waarbij ze opzettelijk worden afgeleid. Een dergelijk effect is zowel bij kinderen als volwassenen gevonden, bij verschillende taal- en dialectcombinaties.

Bouwe van Straten vertelde over dit onderzoek bij De Ochtend:

Opmerkelijk is dat het beheersen van dialecten dus enerzijds een positief effect lijkt te hebben op het brein, maar dat dialecten over het algemeen niet in hoog aanzien staan. Interessant is dat vroeger hetzelfde gold voor talen. Tegenwoordig hebben Engels, Frans en Spaans voor ons wel degelijk status, maar vroeger werd er juist op neergekeken als je een andere taal sprak naast de taal van het land.

Fouten maken vraagt om jonglerend brein

Maar in de jaren 90 begon het inzicht te komen dat je, om zo’n ‘fout’ te kunnen maken – in het Engels heet het code switching – eigenlijk de hele tijd in je hoofd moet jongleren met twee talen. En dat vraagt best wat van je brein. Uit onderzoeken bleek toen dat dat inderdaad samenhangt met betere uitvoerende functies.

Het lijkt dus een prima idee te zijn om een dialect te gaan leren in plaats van een taal, hoewel er ook kanttekeningen zijn te plaatsen. Er zijn namelijk ook kritische geluiden van wetenschappers die zeggen dat al deze positieve effecten misschien niet zo sterk zijn als vaak wordt gezegd. Zij vermoeden dat veel onderzoek met negatieve resultaten misschien wel in de la verdwijnt.

Het zou ook kunnen dat mensen die van nature goede uitvoerende functies hebben makkelijker een tweede taal of dialect leren. Dan is een flexibel brein dus niet het gevolg van die talen of dialecten, maar de oorzaak.

Dit artikel is verzorgd door de wetenschapsredactie van De Kennis van Nu (NTR).