'Maak van democratie wél een spelletje'

"Alles begon toen ik de inauguratiespeech van een van mijn voormalige hoogleraren aan onze Radboud Universiteit hoorde", zegt docent praktische filosofie Stefan Schevelier. "Hij zei: 'Democratie is een spel dat niet alleen om de knikkers gaat, maar evengoed om het spelletje zelf.' Meer dan deze woorden waren er voor mij niet nodig om een leuk spelletje proberen uit te vinden dat mensen over democratie doet nadenken."

Zeggen waarom je precies in een democratie leeft is niet gemakkelijk. Eerlijke verkiezingen en referenda, inspraak van burgers, scheiding der machten, gelijkheid voor allen, een vrije pers, respect voor minderheden en mensenrechten... je kunt er dan wel voor zijn, ze in de praktijk omzetten is lang niet eenvoudig. Het is daarom ook niet verrassend dat je erg moet zoeken naar twee democratische landen die exact op dezelfde manier werken.

Alles uit de kast

Maar natuurlijk moet een spel gewoon fun zijn. Daarom is er in Demos even geen plaats voor vervelende journalisten, droge rechters of betweterige politici. Elke speler is een burger met een bepaald profiel (bijvoorbeeld bouwvakker of politieagent) die een aantal van zijn eigen doelstellingen wet moet laten worden. Maar o ironie, het geld op de begroting is te beperkt om cadeautjes uit te delen. Daarom kunnen slechts drie voorstellen het uiteindelijk halen.

De deelnemers zullen bij elke ronde alles uit de kast moeten halen om de anderen van hun eigen voorstel te overtuigen. Wie op het einde zijn doelstellingen het beste weet te realiseren is de winnaar.

"Het leuke aan Demos is dat je op voorhand kunt afspreken of je volgens de zogenaamde directe democratie of een deliberatieve democratie wilt spelen," zegt Schevelier. "Bij de eerste komt het er op aan een meerderheid te vinden om je eigen mening door te drukken, terwijl je bij de tweede vorm met anderen juist tot akkoorden moet komen waarbij iedereen tevreden is. Zo kunnen de spelers niet alleen zelf ervaren wat het is om op verschillende manieren wetten te maken, ze worden ook gedwongen zelf beter te leren debatteren en te argumenteren."

Verkiezingen in Nederland

Het spel is bij eerdere testen zowel door scholieren als volwassenen positief ontvangen. De onderzoekers willen nu via crowdfunding 7500 euro ophalen om het spel in een grote oplage te kunnen uitgeven, zonder er enige winst aan over te houden.

Met de verkiezingen van 15 maart op het oog hebben ze het spel aangepast aan de belangrijke thema’s die Nederland bezighoudt. En ook goed nieuws: tot zover zijn er bij de Radboud-onderzoekers nog geen nieuwe dictaturen gemeld.

Nieuws en Co-verslaggever Karin Alberts trok naar Nijmegen om naast Stefan Schevelier ook een aantal mbo-leerlingen over het spel te interviewen. Klik hieronder om de reportage te beluisteren.

Meer info over het spel Demos vindt je op de website van de Radboud University.

NPO Radio 1 houdt je dagelijks op de hoogte van de laatste ontwikkelingen in de wetenschap
Maandag t/m vrijdag rond 16.20 uur in Nieuws en Co
Dinsdag en woensdag rond 11.35 uur in De Ochtend

Dit artikel is verzorgd door de wetenschapsredactie van De Kennis van Nu (NTR)