Lucht in olifantenslurf gaat net zo snel als een hogesnelheidstrein

Wetenschappers onderwierpen een 34-jarige vrouwtjesolifant aan een serie tests in een dierentuin in de Amerikaanse stad Atlanta. Ze vulden een glazen bak met een vooraf opgemeten hoeveelheid water, en hielden vervolgens bij hoe lang de olifant water inhaleerde, en hoeveel water er daarna nog in de bak zat. Daaruit destilleerden de onderzoekers de druk die de olifant in haar slurf op het water uitoefende. Daar rolde een luchtsnelheid van 150 meter per seconde uit.

Voor wie dat een beetje abstract klinkt: dat is zo'n 540 kilometer per uur, bijna de topsnelheid van 574,8 km/u die de Franse hogesnelheidstrein TGV in 2007 haalde.

Bij een andere olifant onderzochten ze de hoeveelheid water die een olifant kan inhaleren. Die hoeveelheid bleek veel groter te zijn dan de inhoud van een ontspannen slurf. Olifanten slagen daarin door hun neusgaten met 30 procent te verwijden, waardoor de inhoud met 64 procent toeneemt. Op die manier kunnen ze het water niet alleen opzuigen, maar ook opslaan om er vervolgens hun lichaam mee te koelen door het over zichzelf uit te sproeien. Het onderzoek is gepubliceerd in de Journal of the Royal Society Interface

Interessant is dat er naast vissen nauwelijks andere dieren zijn die dit principe gebruiken. Het lijkt er dus op dat olifanten deze vaardigheid van hun verre voorouders als een van de weinige dieren hebben omgebouwd tot een mechanisme om zich op land te kunnen voeden.

Dit artikel is aangepast naar aanleiding van opmerkingen van oplettende twitteraars, waarvoor dank. In een eerdere versie van dit artikel schreven we dat niet lucht, maar water de hoge snelheden bereikt in de slurf van de olifant. Daarnaast hebben we de vergelijking met de menselijke nies verwijderd, omdat er grote verschillen zijn in de snelheid die verschillende bronnen toedichten aan de luchtsnelheid tijdens niezen. Alleen al de Nederlandse en de Engelstalige wikipedia over niezen verschillen een factor 10. Voor een deel zijn die verschillen wellicht toe te schrijven aan het verschil tussen de theoretische topsnelheid en de gemiddelde snelheid in praktijk.