Leidt legalisering homohuwelijk tot minder zelfdodingen jongeren?

In Amerika is zelfdoding een groot probleem onder niet-heteroseksuele jongeren. Tussen 2004 en 2015 werd het homohuwelijk echter geleidelijk aan in alle Amerikaanse staten legaal. In juni 2015 maakte het Amerikaanse Hooggerechtshof het homohuwelijk zelfs voor de hele Verenigde Staten mogelijk.

Daarom wilden de onderzoekers kijken of het aantal zelfdodingspogingen onder Amerikaanse jongeren met een niet-heteroseksuele voorkeur (oftewel LHB, bestaande uit lesbiennes, homoseksuelen, en biseksuelen) na deze legalisering gedaald is. Dat deden ze aan de hand van data over 762 678 jongeren uit de zogenaamde Youth Risk Behavior Survey (YRBS), een enquête die in bijna alle staten van de VS peilt naar hoe vaak bepaalde risicovormen onder Amerikaanse scholieren tussen 14 en 18 voorkomen. Daarbij zitten dus het ook het aantal zelfdodingspogingen.

De onderzochte periode liep van 1999 - vijf jaar voor het eerste homohuwelijk in de staat Massachusetts werd ingevoerd - tot eind 2017, anderhalf jaar nadat het homohuwelijk voor heel Amerika legaal werd. Waar mogelijk (in 25 staten) keken ze ook naar het aantal mislukte zelfdodingspogingen bij LHB-jongeren.* Voor beide groepen wogen ze de gemiddelde cijfers, zodat al de jongeren uit de enquête representatief waren voor elke staat. Daarnaast werden de verschillende tijdsperiodes van legalisering tussen de staten met elkaar gelijkgeschakeld.

Trends verschillen per staat

En wat bleek: voordat in hun staat het homohuwelijk legaal werd, deed 8,6% van de adolescenten en 28,5% van de adolescenten met een LHB-achtergrond jaarlijks een of meerdere zelfdodingspogingen. Na de invoering van het homohuwelijk was dat verminderd naar 8% en 24,5%.

Er zijn wel een aantal kanttekeningen bij deze cijfers te plaatsen. Zo zijn ze het resultaat van gewogen gemiddelden over heel Amerika. De trends kunnen per staat verschillen en wisselend zijn. Er zijn zelfs een aantal staten, waaronder New York, Maine en Vermont, waarbij juist een stijging in het aantal zelfdodingspogingen gemeten werd na de legalisering. Ook zijn staten niet cultureel geïsoleerd; andere factoren dan wetgeving kunnen een effect hebben op het welzijn van LHB'ers. Verder werd het effect van de legalisering over een korte tijdsperiode gemeten. En als jongeren in de enquête verzwegen dat ze ooit een zelfdodingspoging ondernamen is dit vanzelfsprekend niet in de studie meegenomen.

“Nederlandse cijfers onbekend”

Kortom: of het homohuwelijk echt de oorzaak is van de daling valt niet uit de statistiek af te leiden. Maar de onderzoekers konden wel aantonen dat er de daling van het zelfdodingscijfers onder jongeren en de invoering van het homohuwelijk ongeveer gelijktijdig plaatsvond.

“De invoering van het homohuwelijk kan soms helpen, maar soms kan het ook voor een serieuze backlash zorgen in de acceptie van LHB’s,” zegt onderzoeker Hanneke Felten van het Nederlandse sociale kenniscentrum Movisie. “Dat zagen we bijvoorbeeld in Zuid-Afrika gebeuren. Wat voor effect het homohuwelijk op Nederlandse jongeren heeft gehad weten we niet. Die cijfers werden toen nog niet gemeten. We weten wel dat angst voor negatieve reacties, en de eigen afkeuring van niet-heteroseksueel gedrag heel belangrijke factoren zijn die mogelijk tot suïcidaal gedrag kunnen leiden. De acceptatie van ouders, maar vooral ook door klasgenoten, leeftijdsgenoten, is dus enorm belangrijk.”

* Het effect van de geslaagde zelfdodingspogingen is volgens de onderzoekers zo klein dat de impact op dit onderzoek miniem is.

Radio 1 houdt je dagelijks op de hoogte over de laatste ontwikkelingen in de wetenschap
Maandag t/m vrijdag rond 16.20 uur in Nieuws en Co
Dinsdag en vrijdag rond 10.50 uur in De Ochtend

Dit artikel is verzorgd door de wetenschapsredactie van De Kennis van Nu (NTR).