'De bezuinigingen staan helemaal op losse schroeven'

Nu het kabinet is gevallen en de coalitie geen meerderheid heeft in de Eerste Kamer is onduidelijk wat er gaat gebeuren met de begrotingen zoals die zijn opgesteld in de Voorjaarsnota, vertelt Breebaart. Het leek er toen al op dat het kabinet zou vallen maar na 25 uur vergadering kwam de coalitie er toch uit.

Het was geven en nemen aan de onderhandelingstafel een maand geleden en elke partij moest compromissen sluiten. "Nu het kabinet is gevallen, is de vraag of ze dat water nog steeds bij de wijn willen doen", aldus Breebaart. Of al die uren dan voor niets zijn geweest is nog te vroeg om te zeggen; pas rond Prinsjesdag wordt er gestemd over de plannen uit de Voorjaarsnota.

Vooral de plannen over de periode na 2025 zijn nog erg onduidelijk. Volgens Breebaart zijn veel partijen overrompeld door de val. Ook willen zij nog niet al hun kaarten uitspelen. Wat hij wel zeker weet: "De bezuinigingen staan wel echt eventjes helemaal op losse schroeven", aldus Breebaart.

Voorjaarsnota

De uitdaging om steun te krijgen in de Kamers was al groot, de Voorjaarsnota kende zwaarbevochten begrotingen. "Wat mij opviel was dat er heel veel niet was afgesproken" zegt Breebaart. Er is veel naar voren geschoven maar sommige dingen stonden wel vast.

Zo is toen besloten dat de sociale huren twee jaar worden bevroren. Maar dat blijkt niet meer door te gaan na de val van het kabinet. Daarnaast moest er ook geld binnenkomen. Daarom zou de inkomstenbelasting verhoogd worden, dat moest 1,2 miljard opleveren. Maar dit ligt erg gevoelig bij de VVD. Het is dus nog maar de vraag of zij dit nog willen steunen.

Onderwijsonderhandeling

In de begroting van het najaar moest ruim 2 miljard bezuinigd worden op het onderwijs. D66 heeft toen de langstudeerboete weten te schrappen. De partijen van het ‘monsterverbond’ (SGP, CU, CDA en JA21) hebben toen ook nog een aantal bezuinigingen in het basis en voortgezet onderwijs kunnen voorkomen, waardoor de bezuiniging uitkwam op 1,1 miljard. "Daarom hebben zij uiteindelijk in de Eerste Kamer voorgestemd, voor D66 was dat niet genoeg", zegt Van Meenen.

De partijen van het monsterverbond hielpen het kabinet toen uit de brand. Maar uit de Voorjaarsnota bleek dat het kabinet nog 500 miljoen meer wilde bezuinigen, dus 1,5 miljard. De christelijke partijen hebben nog niet laten weten of ze gaan instemmen met de nieuwe begroting. "Maar wat wel heel duidelijk is, is dat ze helemaal niet blij zijn met de gang van zaken en dat die extra 500 miljoen toch heel rauw op hun dak is komen vallen", zegt Breebaart.

Het extra bedrag wordt voor een groot deel gehaald uit een regeling voor leerlingen die vanwege hun thuissituatie minder goed presteren. Het gaat om 177 miljoen euro. "Ik ga er alles aan doen om die bezuiniging tegen te houden", zegt Van Meenen, die met zijn partij D66 onderwijs hoog in het vaandel heeft. De bezuinigingen die nu mogelijk niet doorgaan, zijn dan ook goed nieuws voor de partij. Rob Jetten zei eerder al in een debat: "Bij mij overheerst ook enige opluchting. Want de megabezuinigingen op het onderwijs kunnen nu van tafel."