Kees van der Staaij: 'Als Kamerleden meer samenwerken staan we sterker tegenover de regering'

In de Haagse studio van De Nieuws BV is Kees van der Staaij aangeschoven. Hij kreeg een half jaar geleden van de Kamervoorzitter een opdracht. "Het zou goed zijn als gekeken wordt naar de wetgevende rol, controlerende rol en volksvertegenwoordigende rol. Hoe kunnen we die versterken?", zegt Van der Staaij. De aanleiding hiervoor? "De toeslagenaffaire en dringende behoefte aan meer tegenmacht."

Mond vol van een nieuwe bestuurscultuur

Afgelopen week presenteerde hij het rapport ‘Versterking functies Tweede Kamer: meer dan de som der delen’ dat hij schreef met andere Kamerleden van allerlei politieke partijen. Het doel van het rapport is om Kamerleden een concrete handreiking te doen. We hebben onze mond vol van een ‘nieuwe bestuurscultuur’ maar wat kunnen we zelf veranderen? "We hebben een werkagenda gezet met daarin praktisch wat mensen kunnen doen."

Wat gaat er mis volgens de werkgroep waar die praktische werkagenda voor nodig is? "De Kamer zit onvoldoende systematisch op de wetgeving", zegt Van der Staaij. Ook vindt hij dat Kamerleden van verschillende fracties prima samen kunnen werken en de krachten kunnen bundelen. Er is zeker en mogelijkheid om effectiever en slimmer te werken volgens Van der Staaij. "Als je sterker samenwerkt kan je samen sterker staan tegenover de regering."

"We zitten in de Tweede Kamer met heel veel fracties", zegt de SGP-voorman, "alle fracties zijn bij een coronadebat vertegenwoordigd, maar niet iedereen bij een belangrijk wetgevingsoverleg. Daarin kan je ook een verdeling maken."

'Minder incidentendebatten en meer themadebatten'

Daarnaast vindt Van der Staaij dat er meer vooruitgekeken moet worden. "Het oog voor de toekomst moet er meer zijn, niet alleen de media van vandaag en daar bovenop springen." We zien dat vaak ook terug in debatten. "We moeten juist minder incidentendebatten en meer themadebatten", aldus Van der Staaij. Op deze manier kan er veel beter gekeken worden naar beleid op de lange termijn.

Mooie plannen, maar hoe gaat Van der Staaij ervoor zorgen dat Kamerleden echt naar dit rapport gaan luisteren en het niet verwatert? "We moeten alles goed overdragen en ook dit moment benutten. Er komen nu allerlei nieuwe Kamercommissies, nieuwe voorzitters en nieuwe bewindspersonen." Dit is kortom hét moment volgens Van der Staaij.

Je ziet bij de coronadebatten ook, dat de Kamer zegt, we willen eerst de technische briefing voordat we het debat ingaan. Dat is een goede ontwikkeling. Ze moeten ons eerst uitleggen: hoe staat het erbij. En dan kan je gaan debatteren met elkaar.

Goede afspraken

Ook ligt er een rol voor het nieuwe kabinet: "Er moeten goede afspraken komen over de nieuwe informatievoorziening." Er is al wel een stap gezet door het kabinet, zegt Van der Staaij. "Ze hebben gezegd zich niet meer te verschuilen achter de weigeringsgrond 'interne beleidsopvatting'. Er wordt dus meer gedeeld", maar, zegt Kees van der Staaij meteen, "we zijn er nog niet."

De dilemma's achter het beleid worden niet gedeeld, zegt de fractievoorzitter van de SGP. "Ook moet het kabinet open staan voor tegenspraak vanuit de Tweede Kamer. Ze moeten de Kamer niet behandelen als een horde die je moet nemen. Het debat moet er nog toe doen, het moet een klankbord zijn, dat je verder komt, input meeneemt vanuit de Kamer. Niet alleen je beleid komen verdedigen als kabinet maar het gesprek aangaan met de Tweede Kamer", aldus Van der Staaij.

Rol van de burger

Tot slot moet ook de rol van de burger belangrijker worden. Van der Staaij: "We kunnen systematischer kijken naar de brieven van de burgers die binnenkomen en welke signalen we daaruit kunnen halen." Dat gebeurt nog te weinig volgens Kees van der Staaij. "Op het moment dat een wet in werking treedt, zou je niet sneller in gesprek kunnen gaan met de burgers en bedrijven die erdoor geraakt worden."