Kabinetsadviseur kraakt veelbesproken rekenmodel en doet oproep: 'Repareer die stikstofwet'

De Heij is fysisch chemicus en voedseltechnoloog. Sinds een jaar houdt hij zich vrijwel fulltime bezig met het stikstofdossier. Hij schreef er een rapport over - dat door wetenschappers wordt bekritiseerd - en is inmiddels als adviseur bij het kabinet betrokken. "Ik noem dat maatschappelijke dienstplicht", zegt hij in Sven op 1.

De stikstofproblematiek is volgens hem voor "80 procent van juridische aard" en "voor 20 procent een natuurprobleem". Hij is kritisch over het AERIUS-model. "Als je een berekening doet en bekijkt wat de zogenaamde depositie is, dan komt daar een getal uit en dat zegt niet zoveel. Volgens de formele cijfers van het RIVM zijn de afwijkingen soms 100 tot 125 procent." Volgens De Heij lopen de daadwerkelijke afwijkingen zelfs op tot 400 procent.

Tekst gaat verder onder X.

De kern van het probleem is volgens de ingenieur dat Nederland zich strengere regels heeft opgelegd dan de Europese Unie eist. "We hebben stikstof als de enige drukfactor in de Omgevingswet opgenomen, maar er speelt meer." De rechter stelt milieuorganisaties nu vaak in het gelijk in stikstofzaken. "Die rechter doet precies wat hem wordt gevraagd. Maar als die wet stuk is, dan blijven we in het stikstofslot zitten."

Dat verklaart volgens De Heij ook waarom milieuactivist Johan Vollenbroek zoveel zaken tegen de staat wint. "Hij is zeer succesvol in zijn rechtszaken, op basis van een kapotte wet. En hij gaat voorlopig blijven winnen, zolang de wet stuk is."

De oplossing? "Repareer de Omgevingswet", zegt De Heij. Hij oppert ook dat het "generieke uitkoopbeleid" los te laten en er bij maatregelen meer gekeken wordt naar doelmatigheid en kosteneffectiviteit. "In Zeeland, de kop van Noord-Holland en Noordwest-Friesland is eigenlijk weinig aan de hand. Dus het uitkopen van boeren daar is gewoon idioot."

Oproep aan kabinet en Kamer

De overheid zou volgens De Heij beter kunnen inzetten op regionale afspraken en innovatie. "Als je het mes zet in de veestapel, dan ga je eigenlijk met generiek beleid aan de slag. Dan gaat ongeveer 30 procent emissie naar beneden. Terwijl als je met innovatie en lokaal beleid aan de gang gaat, je wel 40 tot 60 procent naar beneden kunt gaan."

Maar daarvoor is dan weer eerst een vergunning nodig. "Boeren - trouwens ook industrieën - die gaan investeren in emissiereductie als ze een vergunning krijgen. En zonder vergunningverlening gaan zij niet die reducties realiseren."

Zijn boodschap aan het kabinet is dan ook helder: "Kabinet en Tweede Kamer, ga aan de bak. Zolang de stikstofwet niet wordt gerepareerd, wint Johan Vollenbroek rechtszaken, worden geen vergunningen afgegeven, stoppen fabrieken en zitten we vast. De wet is stuk. Dat betekent dat 150 mensen in Den Haag aan de slag moeten."