Tweede Kamer wil de wet rondom partijfinanciering aanscherpen

Het Nederlandse systeem voor financiering van politieke partijen bleek afgelopen jaar kwetsbaar te zijn. Uit eerder onderzoek bleek dat een rijke Rus invloed probeerde te kopen bij Splinter, de nieuwe partij van kamerlid Femke Merel van Kooten. Hij wilde 250.000 euro doneren.

Miljoenen tijdens campagne

Bij het CDA bleek dat ondernemer Hans van der Wind - een grote donateur van de partij én lid van het campagneteam - mogelijk invloed heeft gehad op de lijsttrekkerswissel van Hugo de Jonge naar Wopke Hoekstra en op een wijziging van het partijprogramma.

Ook kregen D66 en de Partij voor de Dieren tijdens de verkiezingscampagne van 2021 flinke donaties van ICT-ondernemer Steven Schuurman (respectievelijk 1 miljoen en 350.000 euro). Beide partijen maakten dat snel openbaar, maar daar waren ze wettelijk niet toe verplicht.

'Gevaar voor nationale veiligheid'

De gebrekkige regelgeving op dit gebied moet niet worden onderschat, zegt voorzitter Lousewies van der Laan van Transparency International Nederland. "Het is een gevaar voor onze nationale veiligheid. Je ziet dat Rusland en China in heel Europa invloed kopen bij partijen. Ze proberen daarmee te destabiliseren en de politieke lijnen beïnvloeden. Het is een nieuwe manier van oorlogvoeren."

Nederland bungelt onderaan het Europese lijstje als het gaat om regels voor partijfinanciering, volgens Van der Laan. "De Baltische staten en Frankrijk hebben dat bijvoorbeeld veel beter voor elkaar." Zo hanteert Frankrijk een plafond van 7.500 euro per persoon.

Ook lokale politiek

Transparency International is van mening dat de aangescherpte regels ook voor lokale partijen zouden moeten gelden. "Ook lokaal worden belangrijke beslissingen genomen, waar veel geld mee gemoeid is." Volgens Van der Laan zijn deze partijen extra kwetsbaar voor beïnvloeding, omdat ze geen subsidie krijgen. "We moeten voorkomen dat het beeld ontstaat dat je in ruil voor donaties vergunningen kunt krijgen. Dat is heel riskant."

De Tweede Kamer debatteert dinsdagmiddag over dit onderwerp met minister Hanke Bruins Slot van Binnenlandse Zaken.