Commandant der Zeestrijdkrachten Liebregs: 'Rusland is bezig nieuw normaal te creëren'

De afgelopen weken heeft Rusland de spanningen aan de oostgrens van de NAVO opgevoerd door het luchtruim van zowel Polen als Estland te schenden. Deze acties worden gezien als een doelbewuste provocatie en een test van de reactiesnelheid van het bondgenootschap. "Ik hoop dat de confrontatie langs de Baltische kust uit de weg blijft, maar wat het ons duidelijk maakt, is dat Rusland steeds meer schendingen pleegt", zegt Liebregs maandag in Sven op 1.

"Daarmee proberen ze de NAVO-vloot ook terug te dringen. Ze creëren zelfs een nieuwe normaal, alsof het normaal is dat je met drones of vliegtuigen over andere landen vliegt of over zee. Dat kunnen we niet accepteren, want zo worden we langzaam maar zeker teruggedrongen."

Volgens Liebregs is de Russische dreiging structureel veranderd. "Waar we vroeger de missies voor het uitzoeken hadden, overkomt de dreiging die we nu hebben ons. We moeten dus permanent gereed staan om die het hoofd te bieden. Wekelijks varen er Russische oorlogsschepen, onderzeeboten, maar ook onderzoeksgroepen met buitengewone belangstelling voor onze vitale infrastructuur. En soms ook koopvaardijschepen die sancties proberen te omzeilen. Die geopolitieke veranderingen, die voelen we hier aan den lijve."

Interdepartementale aanpak

Volgens Liebregs vraagt de dreiging om nauwe samenwerking met andere diensten. "Dit soort dingen gebeuren ook op zee. Ook op zee zien we continu schepen door de Noordzee varen en ook dan begeleiden we deze schepen. Dat is precies de reden dat wij daar continu varen en dat we daar ook ogen en oren hebben. Dat we zien wat er gebeurt en dat we dus kunnen reageren."

Daarvoor zijn volgens Liebregs zoveel mogelijk middelen nodig. "Je zult alle sensoren moeten gebruiken, bijvoorbeeld satellieten, maar bijvoorbeeld ook sensoren op boorplatforms. En we moeten het ook interdepartementaal aanpakken met informatie van onze inlichtingendienst, maar ook van het ministerie van Infrastructuur & Waterstaat, inspecties en politiediensten. Al die informatie moet je bij elkaar brengen, zodat je zo slagvaardig mogelijk kan optreden."

Situatie scheepsbouwer Damen

Naast de geopolitieke dreiging ligt er voor Nederland een enorme opgave in het vernieuwen van de vloot. Volgens Liebregs is het zaak om "zo snel mogelijk door te pakken". "Ik ga er vooralsnog van uit dat Damen de schepen gewoon gaat bouwen", zegt hij over het bedrijf dat op de radar van justitie staat wegens verdenking van omkoping en het schenden van het handelsembargo met Rusland. Damen ontkent en zegt dat het alleen om hijskranen gaat.

"Zolang er geen definitieve veroordeling is, kunnen we dat gewoon doen", zegt Liebregs. "We hebben een contract en de onderhandelingen lopen goed. Ik hecht zeer aan de schepen van Damen en het ecosysteem eromheen. Als je opnieuw zou moeten aanbesteden, kost dat tien jaar. Die tijd hebben we niet."