Kabinet valt op asiel: jongerenorganisaties zien lessen én kansen

Maar eerst even terug in de tijd. Begin juli 2023 viel het kabinet-Rutte IV. De aanleiding: asiel. Volgens Dilan Yesilgöz zorgden nareizigers voor extra druk op de asielzoekersopvang in Nederland. Zij wilde specifiek dat de instroom van deze nareizigers werd beperkt. De andere coalitiepartijen konden zich daar niet in vinden en het kabinet viel.

Mauk Bresser zag hoe zijn moederpartij de VVD asiel tot hét campagnethema maakte — achteraf gezien niet de beste keuze. “Als migratie wordt opgelost worden niet alle problemen als sneeuw voor de zon verdwenen", zegt hij. "De vraagstukken die we op dit moment hebben zijn gewoon groter dan alleen maar: hoeveel mensen komen hier binnen?"

En dus vindt hij dat er te veel nadruk ligt op migratie. De woningcrisis, het klimaat en de veiligheid zijn volgens hem niet automatisch geholpen met minder migranten. Hij is wel voor een strengere asielprocedure, maar die oplossing is volgens hem niet zo moeilijk te vinden. "De afspraken die er lagen waren voldoende om aan de slag te gaan met dit verhaal", legt hij uit.

Kansen na de val

Ook Eva Brandemann – voorzitter van Jong Sociaal Contract – ziet de problemen waarmee het kabinet op asielgebied worstelde. Maar volgens haar is het daarom juist goed dat er nu een einde komt aan deze bestuursperiode: "Dit was een huwelijk gebaseerd op migratie en zelfs dat kregen ze niet eens voor elkaar", zegt ze. Ze kijk dan ook hoopvol naar de toekomst: "Misschien is dit wel een nieuwe kans om met nieuwe verkiezingen een nieuw kabinet te vormen die wel met deze problemen aan de slag gaan", zegt ze.

Bij Bresser overheerst een gevoel van teleurstelling: hij vindt dat elk kabinet beter was geweest dan geen kabinet. De komende periode zal het kabinet demissionair verdergaan, wat weinig kansen geeft om echte keuzes te maken. Hoewel Bresser en Brandemann dus met andere ideeën naar de val van het kabinet kijken, zien ze de oorzaak wel op dezelfde plek: Geert Wilders én zijn ministers. "Het is niet gelukt omdat Wilders niet in staat is om geschikte mensen te vinden", zegt Bresser daarover.

Samenwerking

Of de VVD in de toekomst opnieuw met de partij van Geert Wilders moet samenwerken? Voor Bresser is het duidelijk. "De PVV is op geen enkele manier een betrouwbare partner", zegt hij. Volgens hem was dit dé kans voor de PVV om te laten zien dat het anders kon en dat de partij een serieuze coalitiepartner zou kunnen zijn. Maar volgens hem is het tegendeel bewezen en zou het dus een slecht idee zijn om hier nogmaals in mee te gaan. "De PVV is weggelopen en daarmee is dat feest klaar."

En ook voor de NSC was dit één keer en nooit weer: "Wilders heeft wel duidelijk gemaakt dat er met hem niet samen te werken valt", stelt Brandemann. Ze snapt dat de partij met Wilders in zee ging. NSC kreeg zoveel mandaat en vertrouwen om een nieuw bestuur op te bouwen, waardoor de samenwerking met de PVV destijds geen rare stap was, vindt Brandemann. Maar een nieuwe samenwerking, met NSC of andere partijen, ziet zij niet zo snel gebeuren.

Vertrouwen in leiderschap

Geen vertrouwen meer in Geert Wilders, maar nog wel in VVD-leider Dilan Yesilgöz, als het aan Bresser ligt. "Ik zie geen enkele reden waarom er discussie zou moeten zijn over de leider van de VVD", zegt hij. "Ik denk nog steeds dat Dilan alles in zich heeft om een ontzettend liberaal te vertellen namens de VVD en daar hebben wij ook alle vertrouwen." Daarnaast benadrukt hij dat een stabiel bestuur belangrijk is in de aankomende periode.

En voor NSC is stabiel bestuur ook wenselijk, al is dit minder vanzelfsprekend. De partij werd opgericht rond Pieter Omtzigt, maar toen hij niet kon herstellen van zijn burn-out heeft Nicolien van Vroonhoven definitief het stokje overgenomen. Brandemann ziet haar als een goede opvolger: "Ik denk zeker dat ze het goed kan doen", zegt ze.

Toekomst

Gevoelsmatig lijkt de campagne al te beginnen. Hoogstwaarschijnlijk zullen er na de zomer nieuwe verkiezingen komen. "Ik heb daar alle vertrouwen in. (...) We moeten uiteindelijk wel verder. En volgens mij wordt die urgentie bij een heel breed scala aan partijen gevoeld, alleen niet bij de PVV", zegt hij.