Gemeenten verdrinken in de armoederegelingen: 'Mensen moeten telkens bewijzen dat ze arm genoeg zijn'

De armoedebestrijding werkt onvoldoende, stelt De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG). Hoewel er tientallen regelingen zijn - van een stadspas tot een tandartsvergoeding - verlicht het mensen onvoldoende. Volgens Marianne van der Sloot, wethouder in de gemeente Den Bosch en voorzitter Participatie, Schuldhulpverlening en Integratie bij de VNG, is het huidige systeem te versnipperd. "We doen ons best, maar mensen raken verdwaald in de hoeveelheid potjes en voorwaarden. Het zou veel eenvoudiger zijn als de landelijke basis op orde is", zegt Van der Sloot. 

'Arm genoeg'

Op dit moment verzanden gemeentes én individuen in bureaucratie. Daarom pleit de wethouder voor een eenduidig landelijk beleid. "Dan kunnen gemeenten juist doen waar ze goed in zijn: maatwerk bieden voor individuele gevallen", zegt Van der Sloot. Tim ’s Jongers is journalist bij De Correspondent en noemt de huidige situatie "gekmakend". Hij ziet hoe inwoners telkens opnieuw moeten bewijzen dat ze ‘arm genoeg’ zijn om in aanmerking te komen voor dergelijke regelingen. "Er zijn gemeenten waar je per maand moet aankloppen om hulp te krijgen, terwijl het veelal gaat om basisbehoeften zoals kleding en eten. Dat raakt mensen in de kern van hun bestaan."

Grote gemeentelijke verschillen

Het gebrek aan landelijke regie leidt ook tot grote ongelijkheid tussen gemeenten en mogelijkheden om te helpen. "In Rotterdam kun je bijvoorbeeld aanspraak maken op regelingen ter waarde van 276 euro per maand", zegt ’s Jongers. "Veertig kilometer verderop, in Alphen aan den Rijn, is dat maar 65 euro." De gemeente Wageningen laat volgens de journalist zien dat het helemaal anders kan: daar wordt niet naar losse potjes gekeken, maar naar wat mensen daadwerkelijk overhouden aan het eind van de maand. "Iedereen moet minstens vijftig euro per week vrij te besteden hebben."

Eén basis

Van der Sloot pleit ervoor dat het sociaal minimum - het bedrag dat iemand minimaal nodig heeft om van te leven - wordt verhoogd. Die verantwoordelijkheid ligt volgens haar bij het Rijk. "Als die basis stevig is, kunnen wij ons als gemeenten richten op de individuele ondersteuning, zonder honderd losse regelingen. Mensen moeten weten waar ze aan toe zijn, ongeacht wat hun postcode is." Journalist Tim ’s Jongers is het daarmee eens. "De Commissie Sociaal Minimum heeft uitgezocht dat het sociale minimum nu veel te laag is. Dat zou moeten worden verhoogd tot zo’n 125 tot 130 procent van wat het nu is", zegt hij. 

De VNG heeft haar oproep inmiddels bij de Tweede Kamer neergelegd. "Maar nu is het aan de formatie. Dit probleem wacht niet, het treft mensen elke dag. Daarom moet structurele armoedebestrijding bovenaan de formatietafel liggen."