Oud-topdiplomaat Ed Kronenburg tempert optimisme na Washington-overleg: 'Uit niets blijkt dat Poetin mee wil werken'

Maandag vond een ontmoeting in Washington plaats tussen president Donald Trump, zijn Oekraïense ambtgenoot Volodimir Zelenski en een aantal Europese leiders, onder wie Eurocommissaris Ursula von der Leyen en secretaris-generaal van de NAVO Mark Rutte.

Ze traden na de gesprekken optimistisch naar buiten. Zelenski zei opnieuw dat hij openstaat voor gesprekken met Poetin om de oorlog in Oekraïne te beëindigen. De Duitse bondskanselier Friedrich Merz zei zelfs te verwachten dat Zelenski en Poetin elkaar binnen twee weken kunnen ontmoeten. Waar dat moet gebeuren, is nog onduidelijk. Volgens Kronenburg is dat optimisme te voorbarig. "Het is absoluut niet duidelijk op welke manier er druk wordt gezet op Poetin om mee te werken aan een oplossing. Het heeft heel weinig zin om met hem te gaan praten als je niet weet op welke manier je hem onder druk wil zetten."

Trump onderbrak het overleg met de Europese leiders maandag tijdelijk om veertig minuten met de Russische president te bellen. Kronenburg vraagt zich af wat er besproken is. De voorwaarden van Poetin zijn immers al langer bekend: geen NAVO-lidmaatschap voor Oekraïne, Russische controle over de Donbas en het vertrek van president Zelenski. "Trump zal ongetwijfeld hebben gezegd dat de Europese leiders willen meewerken aan een vredesakkoord. Poetin heeft gezegd dat hij zijn voorwaarden heeft. Uit niets blijkt dat Poetin bereid is mee te werken. De oorlog gaat gewoon door."

Dat de bijeenkomst in Washington relatief rustig verliep, noemt de oud-ambassadeur winst. Ook omdat ditmaal Zelenski niet alleen, maar met de Europese leiders aan tafel zat. Toch is er volgens hem geen reden om te spreken van vooruitgang. "Het was heel vriendelijk, om niet te zeggen lief. Het is op zich prima dat ze erover eens zijn hoe ze vooruit moeten. Maar de sleutel ligt nog altijd in Moskou."

Het idee dat veiligheidsgaranties voor Oekraïne de weg naar een vredesproces kunnen openen, wijst Kronenburg van de hand. Zulke garanties hebben volgens hem pas zin als er een daadwerkelijk akkoord ligt. "Voor die tijd doe je in feite haasje-over." Bovendien is het onwaarschijnlijk dat Europese landen bereid zijn militairen te sturen zonder Amerikaanse garanties. Trump liet na afloop doorschemeren dat Europa de militaire last moet dragen, terwijl de VS zich beperken tot coördinatie. "Daarmee zegt hij indirect dat de Amerikanen niet van plan zijn boots on the ground te leveren."

De enige druk die Poetin werkelijk kan voelen, is de nucleaire afschrikking van de Verenigde Staten. Een artikel 5-achtige afspraak, vergelijkbaar met het NAVO-verdrag, zou voor Rusland een serieuze stok achter de deur vormen. "Het heeft alleen maar zin met Poetin te onderhandelen op het moment dat hij beseft welke gevolgen er voor hem zijn op het moment dat hij niet meewerkt aan een oplossing. En de vraag is dus wat is de drijfveer voor de Russen is om op dit moment om mee te werken aan een oplossing."