Belgische premier De Wever: 'Kan niet verhullen dat sprong naar 3,5 procent voor ons gigantisch is'

De NAVO-landen willen woensdag op de top overeenkomen om in 2035 jaarlijks 3,5 procent van het bbp aan defensie uit te geven, waarvan 1,5 procent aan ondersteunende capaciteiten. Slowakije, in navolging van Spanje, dat eerder aangaf een uitzonderingspositie te hebben bedongen, verzet zich.

"Slowakije heeft de komende jaren andere prioriteiten dan bewapening", zei Premier Robert Fico gisteren. "Slowakije moet, net als Spanje, het soevereine recht behouden om te beslissen in welk tempo en in welke vorm het defensiebudget wordt verhoogd, met het doel om de NAVO-norm in 2035 te halen."

De NAVO bevestigt dat lidstaten ruimte krijgen om hun eigen pad te bepalen, zolang ze het einddoel maar bereiken. Die flexibiliteit is bedoeld om zowel landen die zich strikt aan de afspraken willen houden als landen die wat ruimer omgaan met interpretatie, binnen de alliantie te houden. Toch betekent dat volgens De Wever niet dat Spanje een uitzonderingspositie geniet.

'Tekst geldt voor iedereen'

"De tekst geldt voor iedereen op dezelfde manier", zegt de Belgische premier over de verklaring die op de top in Den Haag door alle 32 lidstaten wordt getekend. "Maar er is speelruimte. Als Pedro Sánchez (premier van Spanje, red.) de tekst op een bepaalde manier interpreteert en Mark Rutte vindt dat aanvaardbaar, dan is het oké."

Volgens De Wever zullen meer landen die ruimte benutten. "Ik denk dat meerdere landen zullen zeggen: als we onze capaciteiten kunnen realiseren met minder dan 3,5 procent van het bbp en de NAVO is daar tevreden mee, dan geven we minder uit."

Op de vraag of België dezelfde koers overweegt, antwoordt De Wever: "Ik kan niet verhullen dat de sprong naar 3,5 procent voor ons gigantisch is. Dit land heeft nagelaten zijn overheidsfinanciën op orde te brengen. We zitten met zeer grote budgettaire problemen."

'Voor ons niet evident'

Pas sinds deze week voldoet België, als een van de laatste NAVO-landen, aan de eerdere norm van 2 procent, die in 2014 op de top in Wales werd afgesproken. "Als er op korte termijn nog zoveel bij moet, is dat voor ons niet evident", erkent De Wever. "We blijven zeker een loyale NAVO-bondgenoot en streven ernaar de benodigde capaciteiten te realiseren, maar ik kan geen garantie geven dat we morgen of overmorgen 3,5 procent van het bbp halen."

Toch ziet De Wever weinig keus: "Ik wil voldoen aan de capaciteitsdoelen en volgens de NAVO kost dat ongeveer 3,5 procent. Ik ga ervan uit dat dat goed is berekend en ook onze Defensieminister gaat uit van dat percentage. We hebben tien jaar de tijd en mogen zelf bepalen hoe we dat invullen. Daar moeten we mee aan de slag."

Spanje denkt zijn doelen te kunnen bereiken met 2,1 procent van het bbp. "Ik kan niet beoordelen welke capaciteiten Spanje precies moet leveren, maar 2,1 procent lijkt mij weinig", reageert De Wever. Hij hekelt de verwarring die Spanje volgens hem zaait. "We hebben in het oosten een tiran met een groot leger die geweld niet schuwt. Dit is niet het moment om een zwakke indruk te maken. Wat mij betreft was dit allemaal niet nodig geweest."

Samenwerking met Nederland

België moet vooral investeren in luchtverdediging, jachtvliegtuigen en maritieme capaciteit, zegt De Wever. Hij geeft aan dat België waarschijnlijk F-35's zal aanschaffen vanwege de samenwerking met Nederland. "Als je geïntegreerd bent met je noorderburen die ook F-35's gebruiken, is het logistiek niet haalbaar om voor een ander systeem te kiezen."

"En dat we een derde fregat op zee moeten brengen, lijkt mij ook vrij duidelijk. Zo helder als Den Helder, het zal wel in orde komen," aldus De Wever. België denkt bovendien zijn luchtafweersysteem te integreren met dat van Nederland. "Alles wijst erop dat we zullen eindigen met een integratie van het Nederlandse systeem. Dat lijkt mij gewoon common sense."

De Wever staat persoonlijk overigens nog steeds achter het voorstel voor een hereniging van Nederland en België, een idee dat hij eerder als Vlaams parlementslid verdedigde. "Ik verander nooit van overtuiging, alleen van functie. Als eerste minister kan ik zo’n uitspraak niet doen, maar als politicus en mens ben ik ervan overtuigd dat de splitsing van de Nederlanden in de zestiende eeuw de grootste ramp is die ons ooit is overkomen."