Telegraafjournalist sluit niet uit dat PVV, VVD en BBB het proberen zonder Omtzigt

De Winther geeft de optie met PVV, VVD en BBB geen serieuze kans van slagen. "Je hebt dan in de Tweede Kamer én in de Eerste Kamer geen meerderheid. Daar valt met wat sprokkelwerk wellicht nog een mouw aan te passen, maar het wordt denk ik geen avontuur dat heel lang op poten blijft."

Maar als de drie partijen niets doen, blazen ze de kans op een links kabinet met Frans Timmermans (GroenLinks-PvdA) aan het hoofd nieuw leven in. Wil de VVD dan nog een rol van betekenis spelen, "moeten ze afwijken van de ferme taal die men aan het begin van het formatieproces heeft geuit".

VVD-leider Dilan Yeşilgöz zei in aanloop naar de verkiezingen dat haar partij een kabinet met Timmermans niet mogelijk zou maken. De Winther vraagt zich af wat die woorden nog waard zijn, als de partij zetels blijft verliezen in de peilingen. "Op het partijcongres zwakte ze ook het standpunt over een kabinet met Wilders alleen te willen gedogen al wat af."

Financiën

Omtzigt noemt de tegenvallende financiële situatie van de overheid de aanleiding om bij de formatietafel weg te lopen. De NSC-leider had eerder financiële informatie van informateur Ronald Plasterk willen krijgen, zei hij gisteravond in Humberto. Volgens De Winther is het niet zo dat de formerende partijen met een situatie werden geconfronteerd die ongebruikelijk is.

"We hebben op verschillende plekken in Den Haag de afgelopen zestien uur ons licht opgestoken. We horen zowel uit de hoek van de informateur, het ministerie van Financiën en de andere partijen die aan tafel zaten, dat hetgeen wat is opgevraagd en verstrekt niet heel erg verschilt van wat gangbaar is."

Financiële tegenvallers zijn evident, stelt de journalist. Dat informateur Plasterk informatie zou achterhouden, is volgens hem bovendien onjuist. "Er is wel vertrouwelijkheid afgesproken, omdat sommige dingen het belang van de staat kunnen raken."

Daarnaast werd er op verschillende ministeries al gekeken naar wat prijsgegeven kon worden om de partijen tegemoet te komen, vertelt de journalist. "Misschien was het financiële beeld wat pessimistischer dan verwacht. Maar ook over dat geluid wordt gezegd: het was niet onoverkomelijk. Dit hebben andere formaties ook meegemaakt."

Keert Omtzigt terug?

De Winther sluit overigens niet uit dat Omtzigt terugkeert aan tafel. "Het lijkt mij niet ondenkbaar. Je ziet de enorme golf aan reacties en dat er teleurstelling heerst binnen de achterban van NSC en bij andere partijen. Zelfs partijen die in de oppositie dreigen te geraken, zeggen dat er recht moet worden gedaan aan de verkiezingsuitslag."

Ook de andere partijen zijn bereid om nog in gesprek te gaan, denkt de politiek commentator. "Ze zijn teleurgesteld, maar kiezen nog niet voor de nucleaire optie. Op het moment dat Wilders geen verantwoordelijkheid droeg voor het landsbestuur, waren zijn woorden bijvoorbeeld een stuk minder diplomatiek."

"Er wordt gezegd: probeer het toch maar met ons, anders komt Timmermans aan de macht", zegt De Winther. "De deur wordt dus niet in het slot gegooid, ook niet vanuit Wilders."