'Het christelijke mensbeeld is het meest realistische mensbeeld'

Het boek gaat over de mateloosheid die onze tijd kenmerkt. In de Westerse wereld ontbreekt het weinig mensen aan de primaire levensbehoeften en vermaak. Dit staat haaks op de Europese traditie, vindt Kinneging, die teruggaat op de Griekse filosofie en het christendom: "Athene en Jeruzalem", aldus de rechtsfilsoof.

Zonde

Het mensbeeld van de Europese traditie is dan anders het mensbeeld die latere denkrichtingen kenmerkten, zoals de verlichting en de romantiek, vertelt hij. Met name "de notie of het besef van het menselijk tekortschieten, wat in het christendom zonde wordt genoemd is de moderniteit volledig vreemd", vindt hij.

Dit gebrek aan zondebesef, zorgt voor individualisme. "De 'ik' is de nieuwe God", vertelt Kinneging. Onterecht, vindt hij: "Plato zegt: Dat 'ik' is een probleem. We moeten ons kritisch verhouden tot dat 'ik' want er zitten allemaal dingen in die niet goed zijn. Dat betekent dat we niet onszelf moeten zijn of onszelf ontplooien, maar dat we moeten proberen te veranderen, we moeten een beter mens worden."

Ook in de verlichting is weinig ruimte voor zonde. "Men zegt: de mens is een dier. Die streeft zijn begeertes na. Daar is niks aan te doen. We ontwikkelen allerlei mechanismes zodat iedereen zoveel mogelijk begeertes kan bevredigen." Het marktmechanisme noemt hij als voorbeeld. "Ook daar is een volstrekt onkritische houding jegens het 'ik': ik val samen met mijn begeertes, de bedoeling van het leven is dat ik zoveel mogelijk begeertes bevredig." Maar ook hier moet je kritisch op zijn, vindt hij: "Het begint ermee dat je met je verstand heel goed kijkt naar de begeertes en van veel begeertes zegt: nou, doe die maar niet en doe die maar een onsje minder."

Omdat in de Griekse en christelijke denktraditie zonde wel een rol speelt, is dit veel realistischer, vindt Kinneging. Naast zonde voegde het christendom ook de liefde toe, stelt hij. "Dit maakte ons mensbeeld vollediger."

Cultuurchristendom

Andreas Kinneging kijkt cynisch naar het 'cultuurchristendom' wat door sommige politici wordt gepredikt. "Het is veel te instrumentalistisch. De effecten zijn goed, dus dan moeten we eraan vasthouden. Dat lukt niet. Je kunt alleen maar aan het christendom blijven vasthouden als je denkt: volgens mij klopt het.

Thierry Baudet, een politicus die de term 'cultuurchristendom' wel eens bezigt, noemt Kinneging als één van zijn inspiratoren. Dat vindt de rechtsfilosoof prima, maar hij benadrukt dat hij niks met Forum voor Democratie te maken heeft. "Thierry Baudet is een erg eigenwijs iemand", zegt hij.

De Ongelooflijke Podcast

De Ongelooflijke Podcast is een podcast van de Evangelische Omroep. Journalist David Boogerd en Theoloog Des Vaderlands Stefan Paas voeren verdiepende gesprekken met spraakmakende gasten. Een boeiende podcast over de relevantie van het geloof in een steeds ongeloviger Nederland. Eens in de twee weken verschijnt op vrijdag een nieuwe aflevering.

Abonneer je op De Ongelooflijke Podcast en mis geen enkele aflevering. Luisteren kan via de NPO Radio 1 website, app, iTunes, Google Podcasts en Stitcher.